Jak odzyskano Madonnę? Historia powrotu obrazu Alessandro Turchiego do Polski

W niedzielę 26 maja 2024 roku o godzinie 12.00 zapraszamy do Refektarza Ossolineum na spotkanie z Dorotą Ignatowicz-Woźniakowską, konserwatorką obrazów. Tematem spotkania będzie odzyskanie zagrabionego w czasie II wojny światowej obrazu „Madonna z Dzieciątkiem” Alessandro Turchiego. Dzieło do końca czerwca można oglądać na wystawie „Historia nie/oczywista. 200 lat Muzeum Książąt Lubomirskich”. „Madonna z Dzieciątkiem" to pochodzący z historycznej kolekcji Henryka księcia Lubomirskiego obraz przypisywany Alessandro Turchiemu (1578-1649). W momencie wybuchu II wojny światowej obraz znajdował się w pałacu Lubomirskich w Przeworsku, który znalazł się pod okupacją niemiecką.

Obraz został zagrabiony przez Niemców około 1940 roku. Świadczy o tym między innymi jeden z głównych dowodów grabieży, jakim jest opracowany przez okupantów katalog najważniejszych zagrabionych z polskich zbiorów dzieł sztuki Sichergestellte Kunstwerke im Generalgouvernement. Katalog zawierał 521 obiektów, które Niemcy uznali za najcenniejsze pod względem artystycznym. Obraz „Madonna z Dzieciątkiem" został ujęty jako pozycja 145. W tym katalogu znalazły się również dzieła takich artystów jak Leonardo Da Vinci, Rembrandt czy Rafael. W styczniu 2022 roku pracownik Departamentu Restytucji Dóbr Kultury Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego odnalazł obraz na aukcji w Tokio. MKiDN oraz dom aukcyjny Mainichi Auction Inc. nawiązali dialog mający na celu ustalenie proweniencji obrazu i zidentyfikowanie jego tożsamości.

Polscy eksperci przeprowadzili oględziny, a następnie przekazali stronie japońskiej wniosek restytucyjny i analizę potwierdzającą tożsamość obrazu. Po zapoznaniu się z historią dzieła i jego losami, Mainichi Auction Inc. w porozumieniu z posiadaczem obrazu, zdecydowało się przekazać obraz do Polski bez żadnych kosztów. Decyzją ówczesnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego dzieło trafiło do Muzeum Książąt Lubomirskich jako depozyt Skarbu Państwa.