Tęsknoty – Lęki – Spotkania. Caspar Neumann. Koncert w Ossolineum

Lęk, izolacja, strach, przemijanie – wszystkie te określenia w czasie pandemii Covid-19 padają znacznie częściej niż kiedykolwiek wcześniej od czasów II wojny światowej. Przed pandemią, przestrzenią w której pojawiała się tematyka mortualna był przede wszystkim kontekst pogrzebów, treści obecnych w przestrzeniach sakralnych i w sztuce. Określenie „memento mori” stało się w ostatnim czasie nie tyle popularne, co realne i wszechobecne. Zmieniła się wręcz społeczna optyka odbioru tej tematyki. Pandemia stała się rodzajem zniewolenia społecznego, ludzkich tragedii, czasem bólu, ale niekiedy, paradoksalnie, dla niektórych również czasem radości. W dziejach kultury epidemie się zdarzały i każdorazowo sztuka nam o tym „przypomina”. W tym kontekście jest rodzajem wspomnienia, tęsknoty za dawną rzeczywistością, czasem przestrogi, niekiedy jest też sposobem wyrażania pewnych idei, wyrazem społecznych nastrojów, lęków, ale i namiastkę radości choćby z wirtualnych spotkań. Moment w jakim pojawia się to wydarzenie i koncert nie jest jednak przypadkowy.

Treści zawarte w dziełach J.S. Bacha nabierają rzeczywistego, znacznie bardziej niż dotychczas, uchwytnego znaczenia. Szczególnie w obu proponowanych kantatach (BWV nr 8 i nr 27) odnaleźć można uniwersalne wartości, istotne zwłaszcza w czasach zarazy: poczucie bezpieczeństwa, pamięć o bliskich nam osobach, wzajemny szacunek i możliwość godnego umierania i pochówku.

Caspar Neumann - człowiek nauki i sztuki

Wybrane kompozycje na ten koncert mają jednak również inne osadzenie w kulturze, zwłaszcza w historii Wrocławia. Autorem tekstu wykorzystanego w „Liebster Gott, wenn werd ich sterben?” (BWV) jest Caspar Neumann (1648-1715) – człowiek nauki i sztuki, ojciec statystyki demograficznej, który był zafascynowany śmiercią i kwestią umieralności, postacią wyjątkową w historii Wrocławia ze względu na swoje oryginalne zainteresowania i współpracę m.in. z Edmondem Halleyem, która zaowocowała projektem obliczania i tworzenia funduszy emerytalnych, do których modelem stała się społeczność Wrocławia. Pisaniem o śmierci autorzy tekstów obu kantat, a wraz z nimi lipski kantor swoją muzyką, chcą nas poruszyć do refleksji nad własnym życiem, aby żyć tak, by nie odczuwać lęku przed odejściem w wieczny czas.

Patronem koncertu jest Caspar Neumann (1648-1715), „uczony i duchowny z Wrocławia, zajmujący się zagadnieniem umieralności”. Wnikliwe studium śmiertelności wrocławian zaświadcza o jego specjalnym stosunku do śmierci. Dla Neumanna, zasłużonego tak dla spuścizny muzycznej, jak i nowoczesnych systemów emerytalnych,  to z jednej strony egzystencjalny dramat, z drugiej – kwestia ściśle naukowa, powiązana z ekonomią i biopolityką.

Projekt obejmuje wystawę „Psychopomp”, koncerty i konferencję, organizowane przez członków wrocławskiej Akademii Młodych Uczonych i Artystów: dra Grzegorza Joachimiaka i prof. Łukasza Huculaka, przy wsparciu wrocławskich uczelni oraz Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.

koordynacja: Grzegorz Joachimiak 

produkcja koncertu WOB: Olga Szęszoł

Johann Sebastian Bach

Liebster Gott, wenn werd ich sterben?, kantata z tekstem C. Neumanna (BWV 8)

Wer weiß, wie nahe mir mein Ende? (BWV 27)

• Wrocławska Orkiestra Barokowa (WOB) pod kierunkiem artystycznym Jarosława Thiela
• Aleksandra Turalska – sopran
• Ewelina Wojewoda – alt
• Maciej Gocman – tenor
• Andrzej Zawisza – bas
• Zbigniew Pilch: skrzypce barokowe, prowadzenie
• Adam Pastuszka: skrzypce barokowe
• Piotr Chrupek: altówka barokowa
• Jakub Kościukiewicz: wiolonczela barokowa
• Rodrigo Lopez Paz: obój d’Amore
• Tatjana Zimre: obój d’Amore
• Małgorzata Klisowska-Pachołek: flet podłużny
• Aleksandra Rupocińska: pozytyw

 

*Ze względu na ograniczenia sanitarno-epidemiologiczne i w trosce o Państwa bezpieczeństwo liczba miejsc jest ograniczona. Prosimy o zapisy na stronie www.ossolineum.pl/zapisy.