System kaucyjny w Polsce zaczyna obowiązywać od środy, 1 października 2025 roku. W niektórych sklepach już pojawiły się automaty, do których możemy wrzucać butelki PET i metalowe puszki. Te zostaną poddane recyklingowi, polegającemu na ponownym ich wykorzystaniu.
Nie wrzucimy tu jednak wszystkich opakowań, a jedynie te, które objęte są systemem. Poza tym, przy tego typu recyklingu obowiązuje szereg zasad, jakie warto znać.
Po co system kaucyjny w Polsce?
Przede wszystkim, by promować ideę ponownego wykorzystania tego, co dotąd lądowało na śmietniku. – W niektórych krajach szklana butelka wielokrotnego użytku wraca na rynek kilkanaście razy. To korzyść dla nas i środowiska – przekonują pracownicy Ministerstwa Klimatu i Środowiska.
Zmiany w dotychczasowym systemie kaucyjnym reguluje nowelizacja.
Wprowadzone nowelizacją ustawy kaucyjnej zmiany mają na celu doprecyzowanie przepisów dotyczących wydawania, cofania i zmieniania zezwolenia na prowadzenie systemu kaucyjnego.Ministerstwo Klimatu i Środowiska
Właśnie owo oznakowanie ma tu duże znaczenie. Nie za wszystkie butelki czy puszki otrzymamy bowiem kaucję.
Co zwrócić, by otrzymać... zwrot?
Stopniowo, w sklepach zacznie pojawiać się coraz więcej opakowań objętych systemem kaucyjnym. Są to takie butelki czy puszki, na których widoczny będzie wyraźny znak kaucji z jej kwotą.
Tak wygląda logotyp systemu kaucyjnego:
Zwroty - kwoty:
- Za butelkę plastikową PET do pojemności 3L otrzymamy 50 gr zwrotu;
- Taką samą kwotę dostaniemy za metalową puszkę do pojemności 1L (50 gr);
- Za butelkę szklaną do pojemności 1,5L otrzymamy jedną złotówkę - ta kaucja wchodzi w życie dopiero od 1 stycznia 2026 roku.
A teraz, weźmy za przykład butelkę z napojem, która podlega systemowi kaucyjnemu. Jak zmienią się zasady zakupu i jak zwrócić opakowanie?
Zasady systemu kaucyjnego - to musisz wiedzieć
Pierwszą zasadą i jednocześnie sporą zmianą jest fakt, że kaucja, którą otrzymamy przy zwrocie butelki plastikowej, zostanie nam wcześniej naliczona. Jeśli więc na butelce PET widać logotyp kaucji, możemy się spodziewać, że przy kasie, napój okaże się droższy, niż mówi metka z półki.
Taką kaucję będą pobierać od nas wszystkie jednostki handlowe. Nieważne więc, czy kupimy napój w kiosku czy hipermarkecie, a może w barze z kebabem. Bez względu na jego powierzchnię czy charakter, jeśli w danym miejscu sprzedaje się napoje w butelkach objętych systemem kaucyjnym, zapłacimy za nie dodatkowe pieniądze.
Teraz część przyjemniejsza - zwroty. Za każdą butelkę objętą systemem otrzymamy zwrot kaucji, o ile przyniesiemy opakowanie do punktu zwrotu. Ustawowo pojawią się one w sklepach, które mają powierzchnię ponad 200 m kw. Jeśli zechcą, podobne punkty zbiórki mogą zorganizować także mniejsze jednostki handlowe.
Co ważne, przy zwrocie omawianej butelki lub każdego innego opakowania objętego systemem kaucyjnym, nie będzie wymagany paragon. Oznacza to, że jeżeli zakupiliśmy napój w Warszawie, a butelkę chcemy zwrócić we Wrocławiu, możemy to zrobić bez przeszkód. Taki punkt zbiórki obowiązkowy jest w każdej gminie, również poza jednostkami handlowymi.
Bardzo ważną kwestią jest to, by opakowania nie były uszkodzone! Chodzi o to, by nie zgniatać ich przed oddaniem, bo przeciez całą ideą systemu jest ponowne wykorzystanie.
Europa już ma system kaucyjny
Polska ma przed sobą cele związane z systemem kaucyjnym. Chce między innymi zwiększyć poziom selektywnej zbiórki opakowań z 77 proc. spodziewanych w 2025 roku, do 90 proc. w 2029. Chce też zwiększyć ilość tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu – z 25 proc. w br. do 30 proc. od 2030 roku.
Z systemów kaucyjnych korzysta już 180 mln Europejczyków. To stanowi ponad jedną czwartą populacji naszego kontynentu. Od października dołączą do nich Polki i Polacy.Ministerstwo Klimatu i Środowiska
Niektóre kraje w Europie już uzyskały zamierzone cele. – W Niemczech przy zbieraniu opakowań w systemie kaucyjnym uzyskuje się poziom 97% zbiórki, a w Norwegii 95% dla butelek PET. Dobrym przykładem jest też Litwa, która wprowadziła system kaucyjny w 2016 roku i w ciągu 2 lat osiągnęła poziom zwrotu opakowań wynoszący 90% – wylicza MKiŚ.
System kaucyjny jest więc długofalowym działaniem, który ma na celu zmniejszenie produkcji nowych opakowań na rzecz wykorzystania tych już wyprodukowanych. W rezultacie zaś, ma odciążyć środowisko naturalne.
