78. rocznica powstania w getcie warszawskim

Żonkile symbolizują triumf heroizmu nad egoizmem, zwycięstwa miłości nad śmiercią, pamięć, szacunek i nadzieję. Są symbolem pamięci o powstaniu w warszawskim getcie. Dlaczego?

Jednym z ocalałych z getta był Marek Edelman, ostatni dowódca Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB). 19 kwietnia, w rocznicę powstania, składał bukiet żółtych kwiatów pod Pomnikiem Bohaterów Getta na Muranowie. Tak żonkil stał się symbolem szacunku i pamięci o powstaniu i jego bohaterskich mieszkańcach. 

Do akcji Żonkile mogą dołączyć wszyscy, z każdego miejsca na świecie, przypinając wirtualny żonkil, oglądając wideospacer, słuchając debaty czy koncertu. Ze względu na pandemię, większość aktywności wokół akcji przeniosła się do internetu. 

78. rocznica Powstania w Getcie Warszawskim. Pamiętamy o dziesiątkach tysięcy ofiar tej niepotrzebnej wojny. Ta pamięć we Wrocławiu była, jest i pozostanie żywa. W tym dniu zazwyczaj jesteśmy razem. I dziś też jesteśmy myślami i w duchu pamięci o tamtych tragicznych wydarzeniach. pic.twitter.com/gaR6Bz36fT

— Jacek Sutryk (@SutrykJacek) April 19, 2021

Teatry w rocznicę powstania w getcie

Gołda Tencer, dyrektor Teatru Żydowskiego im. Estery Rachel i Idy Kamińskich, zainicjowała ogólnopolską teatralną akcję – poezja warszawskiego getta na obchody 78. rocznicy wybuchu powstania.

Żydowska ludność cywilna schwytana podczas tłumienia powstania. Oryginalny niemiecki podpis brzmiał: „Siłą wyciągnięci z bunkrów” (fotografia z raportu Stroopa), domena publiczna

Ponad 30 teatrów z całej Polski odpowiedziało na jej apel, przesyłając Teatrowi Żydowskiemu nagrane przez swoich aktorów interpretacje poezji o Zagładzie, w tym wiersze z tomu „Dzieci getta” Stefanii Ney (Stefanii Grodzieńskiej). Nagrane utwory zostały umieszczone profilach mediów społecznościowych teatrów biorących udział w projekcie. Teatr Żydowski zaś będzie emitował zmontowane materiały wszystkich teatrów od 19 kwietnia do końca tygodnia.

Lista teatrów biorących udział w projekcie:

• Kujawsko-Pomorski Teatr Muzyczny w Toruniu
• Opolski Teatr Lalki i Aktora im. Alojzego Smolki
• Teatr 6. Piętro
• Teatr Capitol Warszawa
• Teatr Domowy Chmielna
• Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Płocku
• Teatr Druga Strefa
• Teatr Groteska
• Teatr im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wlkp.
• Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie
• Teatr Kwadrat
• Teatr Mazowiecki
• Teatr Miejski im. Witolda Gombrowicza w Gdyni
• Teatr Muzyczny w Poznaniu
• Teatr Muzyczny Roma
• Teatr Muzyczny w Lublinie
• Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi
• Teatr Nowy im. Tadeusza Łomnickiego w Poznaniu
• Teatr Nowy w Zabrzu
• Teatr Ochoty im. Haliny i Jana Machulskich
• Teatr Pinokio w Łodzi
• Teatr Polski w Poznaniu
• Teatr Polski we Wrocławiu
• Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie
• Teatr Powszechny w Łodzi
• Teatr Powszechny im. Jana Kochanowskiego w Radomiu
• Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera w Warszawie
• Teatr Rampa
• Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego
• Teatr Żydowski w Warszawie 

Upamiętnienie Oneg Szabat

W 78. rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim Żydowski Instytut Historyczny uhonoruje grupę Oneg Szabat, która przyczyniła się do ukrycia bezcennego zbioru – tak zwanego Archiwum Ringelbluma.

Kolekcja zawiera ponad 35 tys. stron dokumentów, na które składają się m.in. akta oficjalnych instytucji, dzienniki, listy i zdjęcia. Jest wpisana na listę UNESCO „Pamięć Świata” – jako zabytek światowego dziedzictwa.

Po upadku powstania Niemcy zrównali getto warszawskie z ziemią. Z rozkazu  Hitlera spalono i wysadzono wszystkie domy, znajdujące się na terenie objętym walkami, fot. domena publiczna

Upamiętnienie Oneg Szabat odbędzie się 19 kwietnia 2021 r. przy ul. Nowolipki 28 – dokładnie w miejscu odnalezienia Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego. Symbolicznym elementem upamiętnienia jest kopia strony z pamiętnika Dawida Grabera, która wyłania się z pustki. To na niej członek grupy Oneg Szabat zapisał w sierpniu 1942 r. swoje wezwania do świata: „To, czego nie mogliśmy wykrzyczeć przed światem, zakopaliśmy pod ziemią”.

Odezwa Żydowskiej Organizacji Bojowej z 23 kwietnia do mieszkańców Warszawy, fot. domena publiczna