Co to jest InfoWuWA? Od 8 lutego działa we Wrocławiu

InfoWuWA ma doskonałą lokalizację – tuż przy przystanku „Tramwajowa”, w drodze z i na Biskupin, przy galeriowcu. Przy jego rewitalizacji pracowano około sześciu miesięcy, bo stosunkowo niewielka powierzchnia uniemożliwiała wykonywanie wszystkich prac jednocześnie. Sporo pracy wymagał też przeciekający dach.

Grażyna Adamczyk-Arns, prezes Wrocławskiej Rewitalizacji, i Jakub Mazur, wiceprezydent miasta na otwarciu infopunktu, fot. mawi

– Staraliśmy się zachować jak najwięcej dawnego wyglądu – mówi Grażyna Adamczyk-Arns, prezes Wrocławskiej Rewitalizacji. – Wprowadziliśmy na przykład okna z cienkimi profilami, tak jak w oryginalnej architekturze, oryginalne są również ławki, zastosowany tynk jest także odtworzeniem tego z przeszłości. Wprowadziliśmy za to do wnętrza nowe wyposażenie, a na zadaszeniu pojawił się neon.

Sąsiedzkie spotkanie przy małej czarnej

Przetarg na prowadzenie punktu informacyjnego i dodatkowej działalności gastronomicznej wygrała Agata Sikora. Jej załoga liczy dziś trzy osoby, które udzielą informacji, zaproponują bezpłatne i płatne wydawnictwa historyczne, mapki osiedla, informatory, a także zaserwują wyborną kawę, herbatę czy czekoladę, a do tego np. świeże kanapki, desery, także bezglutenowe, torty, tarty na słono, w tym wyśmienity cake sale – specjalność pani Agaty [spróbowaliśmy, dla nas hit - red.].

Jak się dowiadujemy, „miejscowi”, czyli mieszkańcy osiedla, mogą liczyć we WuWA Cafe na rabaty – na przykład na poranną kawę w drodze do pracy. Ta podawana jest w oryginalnych kubkach – na wynos i w białych filiżankach na miejscu – z biało-czarnym logo kawiarni. 

Na początek, InfoWuWA będzie otwarty od poniedziałku do piątku 7.30-17.30, w soboty i niedziele 11.00-19.00. – Być może potem się to zmieni. Zdecyduje zainteresowanie gości – mówi Agata Sikora.

Strategiczna WuWA

– Mija 90 lat, odkąd to osiedle powstało. Dzięki wytężonej pracy wielu osób udało się odtworzyć ten przepiękny punkt nie tylko na mapie Wrocławia, ale i na mapie Europy i mam nadzieję, że świata – powiedział podczas otwarcia InfoWuWY wiceprezydent Jakub Mazur. – Wrocław od dłuższego czasu prowadzi działania zmierzające do rewaloryzacji i pielęgnacji wyjątkowego osiedla, jakim jest WuWA. Wszystkie one są elementami spójnej strategii, polegającej na ochronie i pielęgnacji dobra kulturowego oraz upowszechnianiu wiedzy na temat znaczenia tego miejsca – zarówno wśród turystów, mieszkańców samego osiedla i całego Wrocławia, jak również w kontekście międzynarodowym – podkreśla Jakub Mazur. 

W środku publikacje i informatory, m.in. o historii osiedla, modernizmie, Werkbundzie, a także mapki turystyczne, pokazujące lokalizację budynków historycznego osiedla. Na monitorze m.in. stare plakaty, zdjecia, mat. filmowe, fot. mawi

Rzeczywiście, w dzisiejszej dobie architektura i epoka modernizmu przeżywają renesans nie tylko wśród fachowców – m.in. architektów i urbanistów. Za tymi trendami podążają również zwykli „konsumenci” sztuki, kultury, historii. Dlatego sporym powodzeniem cieszą się np. wycieczki „szlakiem modernizmu”, a także warsztaty edukacyjne dla dzieci i młodzieży.

Mieszkańcy również poszukują historycznych korzeni zarówno swoich osiedli, jak i całego miasta, dlatego WuWA – jako osiedle nadal typowo mieszkalne – z powodzeniem może być zarówno celem artystycznym, jak i ikoną modernizmu w urbanistyce. Działania, które mają to umocnić, trwają we Wrocławiu od co najmniej ośmiu lat, tym bardziej że WuWA odznacza się niezaprzeczalną wartością w skali światowej. Pamiętamy bowiem, że powstało jako jedno z sześciu eksperymentalnych osiedli modernistycznych z okazji wystaw budowlanych organizowanych przez Werkbund (Der Deutsche Werkbund, tj. Niemiecki Związek Twórczy, skupiający architektów, artystów i inżynierów, powstały w 1907 r., mający duży wpływ na rozwój idei architektury modernistycznej w Niemczech i krajach sąsiednich).

Dobre miejsce na sąsiedzkie pogaduszki, nie tylko o Wrocławiu, fot. mawi

Krótko o WuWA Wrocław

Po tym, jak wystawa mieszkaniowa Werkbundu w Stuttgarcie w 1927 r. okazała się sukcesem, dwa lata poźniej zorganizowano podobną we Wrocławiu pod hasłem „Mieszkanie i miejsce pracy” („Wohnung und Werkraum-Ausstellung” – WuWA). Przezentowano na niej nowe, zgodne z duchem czasu formy zamieszkiwania i przestrzeni do pracy.

Przez trzy miesiące można było wtedy zwiedzać 32 budynki, a w nich 132 w pełni urządzone mieszkania. Niektóre koncepcje były stricte eksperymentalne, o utopijnym charakterze, będąc próbą reakcji na aktualne trendy społeczne – np. na zmienioną rolę kobiety w rodzinie i świecie zawodowym. Elementem osiedla stało się więc przedszkole, a ponadto dom dla osób samotnych Hansa Scharouna i wysokościowiec Adolfa Radinga, propagujące nowe formy wspólnotowego życia i mieszkania. Po zakończeniu wystawy osiedle przez dwa lata służyło do celów testowania, a zamieszkane było głównie przez artystów, architektów i pisarzy.

WuWA przedwojenna, mat. Muzeum Architektury we Wrocławiu

W czasie II wojny światowej Wrocław w ponad 80% uległ zniszczeniu, osiedle WuWA zachowało się jednak w niemal nienaruszonym stanie. Breslau stał się Wrocławiem, został włączony do terytorium Polski i zasiedlony przez nowych mieszkańców. Kręgi eksperckie bardzo szybko uświadomiły sobie, że osiedle WuWA stanowi niezwykłą wartość – w roku 1972 do rejestru zabytków wpisano dom dla osób samotnych projektu Hansa Scharouna, zaś w roku 1979 wszystkie pozostałe domy osiedla. W 2007 r. ochroną konserwatorską objęto cały zespół urbanistyczny. 

To ciekawe...

Wrocławska Rewitalizacja reprezentuje Wrocław w sieci współpracy z ośrodkami, w których znajdują się pozostałe osiedla Werkbundu (Stuttgart, Praga, Wiedeń, Brno i Zurych). Jednym z zadań partnerstwa jest przygotowanie wspólnego wniosku o przyznanie wszystkim osiedlom Znaku Dziedzictwa Europejskiego.

WuWA współczesna, fot. J. Krzeszowski

Jest to wyróżnienie dla tych obiektów dziedzictwa kulturowego, które odegrały szczególną rolę w kształtowaniu historii i kultury Europy lub rozwoju wartości, bedących fundamentem integracji europejskiej. Ogólnym celem Znaku Dziedzictwa Europejskiego (ZDE) jest wzmocnienie, szczególnie wśród młodych osób, poczucia przynależności do Unii Europejskiej w oparciu o wspólne wartości i elementy europejskiej historii i dziedzictwa kulturowego, a także uznanie walorów różnorodności krajowej i regionalnej. Także wzmocnienie wzajemnego zrozumienia i dialogu międzykulturowego.

Jak miasto zajmuje się osiedlem WuWA (2010-2019)

• 2010 – Wrocławska Rewitalizacja opracowała dokument pn. „WuWA – strategia rewitalizacji”, który zawiera analizy i scenariusze rewitalizacji osiedla.
• 2011 – W tym roku rozpoczęto pierwszą edycję konserwatorskiego programu wspierania działań remontowych dla prywatnych właścicieli. Ostateczną decyzję podejmuje każdorazowo Rada Miejska Wrocławia. Zainteresowanie okazało się duże (program jest kontynuowany) – do 2018 r. dofinansowane zostały z miejskiego budżetu remonty takich obiektów, jak:

– dom jednorodzinny i ogród przy ul. Zielonego Dębu 21,– dom dwurodzinny przy ul. Dembowskiego 9-11,– dom w zabudowie szeregowej przy ul. Tramwajowej 10,– dom jednorodzinny przy ul. Dembowskiego 13,– dom wielorodzinny przy ul. Tramwajowej 2,– dom wielorodzinny przy ul. Tramwajowej 8– dom wielorodzinny przy ul. Tramwajowej 2a.

WuWA współczesna, fot. J. Krzeszowski

• 2011 – Miasto przeprowadziło konkurs architektoniczny na opracowanie koncepcji zagospodarowania przestrzeni publicznych historycznego osiedla WuWA. Celem konkursu było znalezienie najlepszej odpowiedzi projektowej na istniejące deficyty stref ogólnodostępnych. Pierwszą nagrodę przyznano pracy autorstwa biura projektowego BASIS (Krzysztof Szkółka i Dariusz Sirojć). Koncepcja została w kolejnych miesiącach dostosowana do uwarunkowań formalnoprawnych (m.in. miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego) i do wytycznych Sądu Konkursowego. Wypracowana koncepcja była podstawą do opracowania dokumentacji architektoniczno-budowlanej, a także do konsultacji z mieszkańcami osiedla i środowiskiem fachowców.
• 2012 – Spółka Wrocławska Rewitalizacja zrealizowała projekt pt. „WEISSENHOF I WUWA – tworzenie sieci współpracy w dziedzinie rewitalizacji osiedli Werkbundu”. W ramach projektu we Wrocławiu pokazano wystawę poświęconą pierwszemu modernistycznemu osiedlu wzorcowemu Weissenhof w Stuttgarcie. Wymiennie, wystawa o osiedlu WuWA zaprezentowana została w Stuttgarcie. Celem projektu było stworzenie sieci współpracy, wymiana poglądów i doświadczeń w dziedzinie rewitalizacji osiedli modernistycznych, a także zbudowanie podstaw do współpracy wszystkich 6 osiedli Werkbundu. W debatach zorganizowanych we Wrocławiu z okazji wystawy udział wzięli m.in. przedstawiciele Stuttgartu, Wrocławia, Uniwersytetu w Stuttgarcie, Politechniki Wrocławskiej, Muzeum Architektury we Wrocławiu i in. Koncepcja zagospodarowania przestrzeni publicznych była jednym z dyskutowanych tematów.

 

• 2013 – Spółka Wrocławska Rewitalizacja w imieniu i na rzecz miasta zrealizowała projekt pt. „Program działań promocyjnych służący wzmocnieniu rozpoznawalności osiedla WUWA we Wrocławiu jako atrakcji turystycznej Obszaru Wsparcia”. Celem projektu było szerzenie wiedzy na temat osiedla WuWa i podniesienie świadomości wśród mieszkańców i turystów oraz promocja osiedla w skali ponadlokalnej. Projekt finansowany był ze środków miasta Wrocławia oraz ze środków unijnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego WD 2007-2013.Zorganizowano 5 spotkań dedykowanych wyłącznie mieszkańcom osiedla WuWA, które poświęcone były różnym tematom związanym z osiedlem: historii osiedla, ochronie konserwatorskiej, losom pozostałych osiedli Werkbundu, a także koncepcji zagospodarowania przestrzeni publicznych. Zainteresowanie mieszkańców było bardzo duże, w każdym spotkaniu uczestniczyło ok. 40 osób.Sugestie i uwagi mieszkańców dot. projektu zagospodarowania przestrzeni publicznych były powodem, dla którego zdecydowano się wprowadzić zmiany do projektu – np. zrezygnowano z placu zabaw dla dzieci, w zamian pozostawiając teren zielony, zmniejszono powierzchnię placu architektów na rzecz większego zieleńca, zredukowano ilość ławek.Podczas realizacji projektu powstała również publikacja pt. „WuWA – wrocławska wystawa Werkbundu – mieszkanie i miejsce pracy”. Publikacja wydana została w trzech językach (polskim, angielskim i niemieckim) i zawiera nie tylko informacje o historii osiedla, ale również wywiady z mieszkańcami czy osobami związanymi z nim. Równolegle powstała strona internetowa. W marcu 2014 w siedzibie Izby Architektów odbyło się uroczyste spotkanie dla mieszkańców, na którym wręczono publikacje, a także pokazano wystawę zdjęć o osiedlu.

WuWA współczesna, fot. J. Krzeszowski

• 2014 – W styczniu odbyło się uroczyste otwarcie nowej siedziby Dolnośląskiej Okręgowej Izby Architektów w budynku zrekonstruowanym na podstawie historycznych planów – dawnym przedszkolu. Dzisiaj obiekt pełni funkcję nie tylko biura i miejsca szkoleń, warsztatów i spotkań DOIA, ale także jest miejscem otwartym dla publiczności i niejednokrotnie gości inicjatywy kulturalne, artystyczne i społeczne.
• 2016 – W Muzeum Architektury odbyła się wystawa pt. „Droga ku nowoczesności. Osiedla Werkbundu 1927-1932”. Po raz pierwszy w historii pokazano wszystkie osiedla razem. Wystawa zrealizowana została podczas ESK Wrocław 2016 przy współudziale wszystkich partnerów sieci osiedli Werkbundu (Stuttgart, Brno, Zurych, Praga i Wiedeń).

WuWA współczesna, fot. J. Krzeszowski

• 2017-2019 – Jesienią 2016 ruszyły prace budowlane, realizujące projekt zagospodarowania przestrzeni publicznych osiedla. Ich zakres obejmuje m.in. wykonanie ścieżek parkowych i ciągów pieszo-jezdnych, uporządkowanie parkowania, wprowadzenie oświetlenia, montaż ław z tekstami informacyjnymi o osiedlu, uporządkowanie zieleni i nowe nasadzenia.Przed rozpoczęciem prac Wrocławska Rewitalizacja jako inwestor zastępczy zorganizowała spotkanie informacyjne dla mieszkańców, aby zapoznali się z harmonogramem prac i mieli okazję do dyskusji z osobami bezpośrednio odpowiedzialnymi za realizację projektu. O wszystkich działaniach mieszkańcy są na bieżąco informowani zarówno przez wykonawcę robót, jak i przez Wrocławską Rewitalizację – za pomocą osobnej zakładki na stronie internetowej, aktualności na profilu portalu społecznościowego Facebook.com oraz przez spotkania, ulotki, plakaty i ogłoszenia bezpośrednio na osiedlu WuWA. Zgodnie z harmonogramem prace zakończą się w 2019 roku. Wartość inwestycji wynosi ok. 6,4 mln zł.