Rok Edyty Stein – obchodzony we Wrocławiu w 2022 roku

Edyta Stein to szczególna wrocławianka – wyjątkowa postać niemająca sobie równych w ponadtysiącletniej historii Wrocławia. Wybitna uczona zaliczana do czołówki filozofów XX wieku, pozostająca w kręgu twórców szkoły fenomenologicznej mającej duży wpływ na sposób myślenia współczesnego człowieka. Promotorka równych praw kobiet i mężczyzn. Karmelitanka i święta Kościoła katolickiego, czczona pod imieniem, które przybrała w zakonie – Teresa Benedykta od Krzyża. Jedna z grona sześciorga katolickich patronów i patronek Europy. Europejka kochająca swoją niemiecką ojczyznę, a jednocześnie cierpiąca z powodu nazistowskiego reżimu. Żydówka i chrześcijanka, która jawi się jako czytelny znak dla ludzi poszukujących prawdy oraz symbol porozumienia między narodami i religiami. Zginęła 80 lat temu, w sierpniu 1942 roku, w obozie koncentracyjnym w Auschwitz, stając się jedną z niezliczonych ofiar niemieckiego nazistowskiego terroru.  

Pierwsze odkrycie, do którego zapraszamy w Roku Edyty Stein, to odkrycie miejsca, jakim jest Dom Edyty Stein mieszczący przy ul. Nowowiejskiej we Wrocławiu. Kamienica – niegdyś należąca do rodziny Steinów – dziś jest znakiem tego, że współcześni wrocławianie dbają o przeszłość miasta i zachowanie pamięci o wybitnych mieszkańcach. Dom Edyty Stein to jeden z symboli wielonarodowości i wielokulturowości miasta, które w przeszłości kilkukrotnie zmieniało swoją przynależność państwową. Obiekt, którym z wielkim zaangażowaniem opiekuje się powstałe w grudniu 1989 roku Towarzystwo Edyty Stein, jest codziennie dostępny dla zwiedzających. 

Kolejnym odkryciem z pewnością może stać się sama bohaterka roku i szerzej – cała historia jej niezwykłego życia. Jej doświadczenie i twórczość są bardzo inspirujące, zważywszy na jej nieustające i bezkompromisowe poszukiwanie prawdy. Edyta Stein dążyła do tego, by oceniając rzeczywistość, wyzbyć się wszelkich uprzednich założeń wynikających z wychowania czy nabytej wiedzy. Dziś bardzo aktualne wydaje się jej stwierdzenie: „Nie przyjmujcie niczego za prawdę, co byłoby pozbawione miłości”. Jest to niezwykle wymagająca, ale i potrzebna droga do uzdrowienia i wzmocnienia naszych relacji społecznych. Poznając lepiej drogę życiową Edyty Stein, wybory, jakich dokonała, a także wydarzenia, które stały się jej udziałem, wyraźniej dostrzeżemy opowieść o losach Europy w pierwszej połowie XX wieku. Może na nowo lub na inny sposób je odkryjemy. 

Wrocław jest miastem spotkania – tak stolicę Dolnego Śląska określił w 1997 roku Jan Paweł II. Papież podziwiał Edytę Stein. W 1999 roku ogłosił ją – jako św. Teresę Benedyktę od Krzyża – jedną z patronek Europy. Do prawdziwego spotkania może dojść wtedy, jeśli uprzednio wyzbędziemy się szufladkowania rzeczywistości. Czyż to właśnie nie droga zaproponowana przez Edytę Stein jest konkretną propozycją, z której możemy dziś skorzystać? Spróbujmy ją odkryć i zrozumieć. 

Niech te rozmaite odkrycia stanowią zachętę do osobistego spotkania, dialogu pomiędzy narodami i religiami, a także upowszechniania wielokulturowego dorobku Europy.

Do najważniejszych wydarzeń Roku Edyty Stein należą obchody 80. rocznicy jej tragicznej śmierci. Wtedy właśnie, w sierpniu, odbędą się spotkania zarówno we Wrocławiu, jak i w miejscu, gdzie zginęła – na terenie byłego niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz-Birkenau. W przestrzeni naszego miasta nie zabraknie wystawy plenerowej i wielu innych propozycji dla szerokiego grona odbiorców. Program wypełnią przedsięwzięcia artystyczne i edukacyjne. Ważnym momentem będzie Tydzień Edyty Stein przypadający w okresie kolejnej rocznicy jej urodzin, czyli 12 października 2022 roku. To wtedy odbędzie się m.in. międzynarodowa konferencja.

Program rozmaitych wydarzeń w miejscach związanych z Edytą Stein w Polsce i Europie wciąż się rozrasta, dlatego zachęcam do śledzenia kalendarium Roku Edyty Stein. Jest ono stale wzbogacane o inicjatywy wrocławskich instytucji kultury, nauki, organizacji pozarządowych, grup nieformalnych, a także o projekty wolontariuszy Roku Edyty Stein. Czekamy także  na Państwa pomysły. Można je przesyłać na adres mailowy rokedytystein(at)zajezdnia.org. Wszystkie przeanalizujemy i spróbujemy wspólnie z Wami zrealizować. 

Rok Edyty Stein zakończymy festiwalem, na którego program złożą się inicjatywy partnerów tegorocznych obchodów. Będzie to okazja do podsumowania wszystkich wydarzeń i inicjatyw z dwunastu miesięcy.

Zapraszam do Domu Edyty Stein przy ul. Nowowiejskiej 38 we Wrocławiu! Zapraszam do wolontariatu Roku Edyty Stein! Zapraszam na wszystkie wydarzenia w tym roku! Jestem pewien, że każdy znajdzie coś dla siebie!

dr Marek Mutor

dyrektor Ośrodka „Pamięć i Przyszłość” 

pełnomocnik Prezydenta Wrocławia ds. obchodów Roku Edyty Stein