W dzień wolności nagroda dla walczącego o wolność i godność Ukraińców
Laudacja wygłoszona przez prezydenta Wrocławia Jacka Sutryka
Panie i Panowie Ambasadorowie,
Przedstawiciele honorowych korpusów dyplomatycznych,
Członkowie kapituły nagrody Jana Nowaka-Jeziorańskiego,
Szanowni Państwo zebrani tu, na dziedzińcu Zakładu Narodowego Ossolińskich, jak i śledzący nas za pośrednictwem mediów,
dobry wieczór we Wrocławiu!
We Wrocławiu – mieście wolności, solidarności, odpowiedzialności. W mieście pamięci i wartości, o których nie tylko pamiętamy, ale także pielęgnujemy w bardzo praktyczny sposób.
Dzisiejszy dzień - tak wyjątkowy przecież – mówi nam o tym w szczególny sposób, poprzez swoje dwie odsłony.
Datę 4. czerwca celebrujemy we Wrocławiu od lat, jako Dzień Wolności, upamiętniając w ten sposób rocznicę częściowo wolnych wyborów parlamentarnych, które otworzyły drogę do przemian ustrojowych w naszym kraju. Data ta przyświecała także fundatorowi nagrody dzisiejszego dnia, Janowi Nowakowi-Jeziorańskiemu, legendarnemu kurierowi z Warszawy, który chciał, aby trafiała ona właśnie 4 czerwca w ręce osób, które myślą o państwie jako o dobru wspólnym.
A my jeszcze kilka godzin temu, w to święto Wolności, wspólnie maszerowaliśmy ulicami Warszawy. Podkreślam to słowo „Wspólnie”. Ponad podziałami politycznymi, ponad wszystkim tym w czym się od siebie różnimy. Maszerowaliśmy, upominając się o to, co jest fundamentem, ale też i celem demokracji: o traktowanie państwa – naszego wspólnego państwa - jako dobra wspólnego właśnie. Dziękuję wszystkim tym, którzy o te wartości dzisiaj zechcieli się upomnieć.
A teraz jesteśmy we Wrocławiu aby uhonorować wielkiego przyjaciela naszego miasta i Polski. Osobę, która wykraczała daleko poza zwykłe obowiązki nakładane na niego w ramach dyplomatycznych zadań. Osobę aktywnie zaangażowaną w budowanie relacji przyjaźni pomiędzy ludźmi, z wiarą, że takie działania tworzą nową historię. To dzięki zaangażowaniu dzisiejszego laureata we Wrocławiu powstał zawodowy konsulat Ukrainy. To dzięki jego działaniom Wrocław był traktowany na równi z europejskimi stolicami w relacjach z Prezydentem Ukrainy, gdy rozpętana przez Rosję w 2014 roku wojna przybrała nowe oblicze pełnoskalowej inwazji w roku 2022. A gdy opuścił swoją placówkę w naszym kraju pozostał przyjacielem Polski i Wrocławia, służąc radą i pomocą we wszystkich wymagających tego sprawach.
Nie sposób dzisiaj uniknąć kontekstu wojny za naszą wschodnią granicą. Zbrodniczej agresji, niosącej cierpienie dla milionów ludzi. Tę agresję wywołał lęk upadającego imperium, znanego nam wszystkim dobrze od wielu wieków. Imperium budowanego na strachu, uzależnieniu, tępej sile. Imperium, które od lat próbowało ustalać granice u swoich sąsiadów i nie potrafiło się pogodzić z wolną wolą wolnych ludzi. To nowa odsłona tego samego oblicza znanego też Janowi Nowakowi-Jeziorańskiemu, gdy jako szef sekcji polskiej Radia Wolna Europa niósł słowa prawdy Polsce, wówczas ulokowanej za żelazną kurtyną tak zwanych „moskiewskich wpływów”. Znamy to oblicze dobrze. I wiemy także z naszej własnej historii, że nie tylko można mu się przeciwstawić, ale również – siłą wspólnoty wolnych ludzi – można je pokonać.
Te dwie odsłony dzisiejszego dnia, oparte o Wrocław i Warszawę, mają jednak zdecydowanie wspólny mianownik przywoływany już dzisiaj przeze mnie. Jest nim Myślenie o państwu jako o dobru wspólnym. Mieszczą się pod tym mianownikiem: demokracja, państwo prawa, wsłuchiwanie się w głos obywateli, ale także brak lęku przed byciem członkiem wspólnoty międzynarodowych, które tych wartości strzegą, a gdy trzeba potrafią się o nie upomnieć.
Te wartości przyświecają także laureatowi tegorocznej nagrody, ambasadorowi Andriejowi Deszczycy. Któremu serdecznie gratuluję i za którego obecność dzisiaj dziękuję.
Panie Ambasadorze, Adrieju, jestem przekonany, że Jan Nowak Jeziorański byłby dzisiaj z nami i w Warszawie i we Wrocławiu.
Niech żyje wolna i niepodległa Polska
Niech zyvie wolna i niezalezna Ukraina
Niech żyje Europejska Wspólnota
