BIP
Zaczęło się od turnieju miast starających się o zdobycie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury, skończyło na koalicji dla kultury, w której zrzeszyło się wspólnie 7 miast – zwycięski Wrocław i sześciu dawnych konkurentów. Projekt zaowocował świetnymi prezentacjami w mieście (wystąpiło 820 artystów), które obejrzało łącznie 126 830 osób. Koalicja dla kultury będzie kontynuowana, rozszerzona (dołączyć chce jeszcze Toruń), a w miastach zmieniło się zasadniczo podejście do kultury.
Przedstawiciele miast biorących udział w Koalicji dla kultury
W październiku 2015 roku prezydenci Lublina, Łodzi, Gdańska i Wrocławia podpisali deklarację o współpracy w ramach projektu Koalicja miast. Dołączyli także włodarze Katowic, Poznania i Szczecina. Wszystkie miasta aplikowały o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. Wygrał Wrocław, ale okazało się, że w gronie dawnych rywali można genialnie współpracować. To pierwszy taki przypadek w 30-letniej historii ESK. W ciągu ostatnich miesięcy we Wrocławiu każde z miast przedstawiło własny program, którym należało uwzględnić kulturalne „the best of”. W maju rozpoczął Lublin (pod hasłem „Miasto Inspiracji”), w czerwcu przyjechali artyści ze Szczecina („przestrzeń twórczego dialogu”), w lipcu zaprezentowały się Poznań (motto „Następny przystanek”) i Łódź („Przemysły kreatywne”), w sierpniu Gdańsk („Miasto Wolności”) i Katowice („Miasto muzyki”). Wszystkie wydarzenia pokazywane w różnych miejskich lokalizacjach (m.in. Lublin na ul. Szajnochy, Łódź w Browarze Mieszczański, Gdańsk w kamienicy 25 w Rynku) w wykonaniu 820 artystów z koalicyjnych miast obejrzało blisko 130 tysięcy osób – zarówno wrocławian, jak i turystów. Współpraca się opłaciła!
– Konkurencja w kulturze jest niezdrowa, więc rozmawialiśmy, a przez ostatnie sześć lat odbyło się wiele spotkań u koalicjantów. Proces był długi i trudny, nie wierzyliśmy, że się uda, ale tak się stało – cieszy się Rafał Koziński, koordynator projektu Koalicja Miast. – Mieliśmy wspólny interes i zobaczyliśmy, jak istotne jest nakręcanie świata przez kulturę – mówi prezydent Rafał Dutkiewicz. – W miastach koalicji zmieniło się myślenie o kulturze – podkreślił prezydent dodając, że projekt będzie kontynuowany. – Myślimy nad formułą sieci miast, które współpracują, na razie zainteresowany przyłączeniem się do koalicji jest Toruń. Może zrobimy Biennale objazdowe po Polsce – opowiada Krzysztof Maj, dyrektor ESK 2016. Wiceprezydent Łodzi Krzysztof Piątkowski podkreśla, że współpraca miast zadziałała i miała dobry wpływ na politykę kulturalną. – Na przykładzie Wrocławia widać, że ważny jest rozwój miasta poprzez kulturę, a nie tylko rozwijanie samej kultury – dodaje. Łódź, która obecnie stara się o organizację Wystawy Światowej EXPO w 2022, jest zadowolona ze współpracy w Koalicji Miast. – Chcielibyśmy, aby prezentacje, jakie odbywały się we Wrocławiu można było pokazać też w plenerach łódzkich – mówi Krzysztof Piątkowski.
Koalicjanci projektu realizowanego przez 7 miast
Aby przekonać się, jak kilkuletnie starania o tytuł ESK 2016 wpłynęło na politykę kulturalną i postrzeganie kultury w miastach aplikujących ESK 2016 zamówiło badania w Instytucie Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pełny raport dostępny będzie w styczniu 2017 roku, teraz opublikowano tylko skróconą wersję. Z badań wynika, że konkurs o tytuł ESK 2016 wpłynął na wzmocnienie kapitału społecznego i lokalnych tożsamości, zmienił sposób myślenia nie tylko o kulturze, ale także o miastach. – Kiedyś tradycyjne instytucje kultury samorządowej zamykały się na otoczenie zewnętrzne, teraz kultura stała się czynnikiem miastotwórczym – podkreśla dr Paweł Kubicki, jeden z autorów badania „Efekt ESK. Długofalowe skutki procesu ubiegania się o miano Europejskiej Stolicy Kultury 2016”.