Nr projektu. 152

Sieć 250 mini-czujników jakości powietrza zainstalowanych na terenie aglomeracji miejskiej Wrocławia wraz z darmową aplikacją GPS i portalem WWW do ustalania jakości powietrza w czasie rzeczywistym. [WBO. 2017]

Kategoria: inne

Budżet zgłoszony: 409 500 zł

Status: Projekt nie bierze udziału w głosowaniu

Projekt ogólnomiejski: do 1 000 000 zł

  • Projekt ogólnomiejski
  • Próg budżetowy: do 1 000 000 zł

Uzasadnienie

Projekt zakłada montaż 250 mini-sensorów (średnio 2 na 1 km2 terenów zabudowanych Wrocławia) mierzących jakość powietrza (PM10, PM2,5) i serwujących wyniki poprzez bezpłatną aplikację mobilną oraz portal WWW.

Jakość powietrza we Wrocławiu jest jedną z najniższych w Europie. Przyczyną zanieczyszczenia powietrza we Wrocławiu nie jest bynajmniej miejski system ciepłowniczy, obsługujący ok. 53% odbiorców ciepła, ponieważ kominy elektrociepłowni sięgają bardzo wysoko unosząc zanieczyszczenia daleko poza granice miasta. Winne są wyłącznie niskie źródła emisji, czyli indywidualni producenci ciepła stosujący paliwa wątpliwej jakości i kotły grzewcze o niskiej efektywności oraz transport drogowy. Niskie źródła emisji trafiają na gęstą zabudowę miejską, tworząc „kaniony” uliczne.
Zmiany w strukturze źródeł niskiej emisji zależą od indywidualnych decyzji i działań mieszkańców. Pierwszym krokiem ku poprawie jest zmiana ich świadomości. Wiedza na temat skali problemu pozwoli zmienić mentalność ludzi i w konsekwencji doprowadzić do pożądanych zachowań, w tym:
- unikania aktywności fizycznej w okresie wzmożonego zanieczyszczenia powietrza
- zabezpieczenia paliwa odpowiedniej jakości w kotłach grzewczych, (w tym nie używanie odpadów)
- stopniowym wymienianiu przestarzałych kotłów na nowe, bardziej wydajne
- gaszeniu aut na postoju oraz w korku,
- wybór aut z systemami start&stop oraz z napędem hybrydowym
- zakup mieszkań w rejonach o lepszej jakości powietrza (odczyty z kilku stacji potrafią różnić się istotnie w ciągu dnia czy nawet w ramach średnich rocznych).

Dane generowane przez system służyć będą nie tylko mieszkańcom i urzędnikom, ale także pozwolą naukowcom na opracowanie dokładnych modeli prognozujących zanieczyszczenie w danych lokalizacjach i w czasie.

Komentarz UMW po I etapie weryfikacji:

Projekt został zweryfikowany negatywnie. Zgodnie z a zapisami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska za organizację i funkcjonowanie systemu monitoringu i oceny jakości powietrza odpowiedzialny jest Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska. Monitoring jakości powietrza realizowany jest przez WIOŚ w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska na podstawie wieloletnich programów monitoringu środowiska i w całości dostosowany jest do wymagań Unii Europejskiej. We Wrocławiu zlokalizowanych jest pięć stacji monitorujących powietrze obsługiwanych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu. Stacje monitoringowe zlokalizowane są przy ulicach: Wyb. J. Conrada Korzeniowskiego, al. Wiśniowa oraz ul. Bartnicza – są to stacje automatyczne, podające dane pomiarowe godzinowe oraz przy ul. Na Grobli i ul. Orzechowej – tzw. stacje manualne, z których dane dostępne w cyklach miesięcznych. Substancje w powietrzu monitorowane przez stacje to: dwutlenek siarki (SO2), tlenki azotu (NOX, NO, NO2 ), ozon (O3), benzen, tlenek węgla, pył zawieszony PM2,5 i PM10 oraz oznaczane w pyle PM10: ołów (Pb), arsen(As), kadm(Cd), nikiel (Ni) i benzo(a)piren (B(a)P. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu realizuje obecnie pomiary zaplanowane w „Programie państwowego monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2016-2020”. Z informacji uzyskanych z WIOŚ w latach objętych Programem nie jest planowana rozbudowa sieci monitoringu jakości powietrza. Obecnie istniejąca sieć stacji pomiarowych jest wystarczająca do potrzeb rocznej oceny jakości powietrza w strefach naszego województwa – opracowywanej zgodnie z art. 89 ustawy Prawo ochrony środowiska. Stan jakości powietrza na obszarach nie objętych pomiarami określany jest na podstawie danych z najbliższych stacji pomiarowych lub tzw. stacji tła miejskiego reprezentatywnych dla terenu miasta oraz za pomocą metod obliczeniowych przy uwzględnieniu danych na temat istniejących źródeł zanieczyszczeń, warunków meteorologicznych oraz przenoszenia się zanieczyszczeń z innych rejonów.

W strukturach Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska znajduje się Krajowe Laboratorium Referencyjne i Wzorcujące z siedzibą w Krakowie, które zostało powołane do zapewnienia jakości i spójności pomiarowej wojewódzkich sieci monitoringu jakości powietrza. Do zadań KLRiW należy m.in. organizowanie badań biegłości dla sieci monitoringu jakości powietrza, kontrola sieci monitoringowych, wdrażanie nowych metod pomiarowo-badawczych, szkolenie oraz pełnienie roli doradczej dla wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska w zakresie pomiarów zanieczyszczeń powietrza.
Wg oficjalnego stanowiska GIOŚ opublikowanego w dniu 23.02.2017 r. na stronie internetowej http://www.gios.gov.pl/pl/aktualnosci/391-pomiary-pylu-zawieszonego-w-powietrzu oferowane na rynku komercyjnym tzw. niskokosztowe czujniki do pomiarów zanieczyszczeń powietrza, a w szczególności do pomiarów stężeń pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 w powietrzu, nie są urządzeniami pracującymi zgodnie z wyżej opisaną metodyką referencyjną. Z powodu braku wykazanej równoważności metody stosowanych w czujnikach niskokosztowych do metodyki referencyjnej nie mogą być one traktowane jako źródło wiarygodnych danych, a na ich podstawie nie można określać czy nastąpiło przekroczenie norm jakości powietrza (poziomów dopuszczalnych, docelowych, informowania czy alarmowych) i dokonywać oceny jakości powietrza.
Z powyższych powodów czujniki te nie są stosowane do pomiarów jakości powietrza prowadzonych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska.
Niejednokrotnie lokalizacja czujników niskokosztowych stosowanych przez osoby indywidualne czy też w ramach różnego rodzaju projektów, nie spełnia wymogów zapisanych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 13 września 2012 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu ponieważ są one montowane w miejscach mało reprezentatywnych dla danego obszaru, na przykład na balkonach, przy oknach, na dachach, drzewach itp.
W związku z powyższym, śledząc w Internecie informacje na temat stężeń pyłu zawieszonego, które są generowane za pomącą niskokosztowych czujników, należy mieć na uwadze, iż pomiary te mogą być obarczone bardzo dużym błędem, a w przypadkach skrajnych mogą być one całkowicie nieprawidłowe, co w konsekwencji może wprowadzać użytkowników tych informacji w błąd.

System informowania o poziomie zanieczyszczeń powietrza we Wrocławiu funkcjonuje za pośrednictwem dostępnych środków, w tym z wykorzystaniem stron internetowych, aplikacji mobilnych, informacja (BIP, aplikacje na smartfony, maile, smsy, portale internetowe, przekazy medialne).
Natomiast w sytuacji wysokiego zanieczyszczenia powietrza na tablicach elektronicznych, na których wyświetlane są godziny przyjazdów autobusów i tramwajów, wyświetlane są również informacje o jakości powietrza. Gdy jego stan odbiega od normy podawane są 3 indeksy: dostateczny, zły i bardzo zły. Alerty jako kolejne działanie gminy Wrocław - są opracowywane na podstawie danych z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska we Wrocławiu. Więcej informacji na stronie internetowej: http://www.wroclaw.pl/informacje-o-powietrzu-na-przystankach-mpk.
Mieszkańcy Wrocławia informowani są także o jakości powietrza za pomocą strony internetowej http://air.wroclaw.pios.gov.pl/, na której prezentowane są na bieżąco dane pomiarowe ze stacji (w postaci tabel i wykresów), zarówno te aktualne, jak i archiwalne. W ramach współpracy, dane te również prezentowane są na portalu miejskim http://www.wroclaw.pl/. W ramach projektu LIFE-APIS/PL powstała aplikacja mobilna "NaszePowietrze" oraz uruchomiony został geoportal NaszePowietrze (https://powietrze.uni.wroc.pl/), na którym prezentowane są prognozy jakości powietrza i warunków biometeorologicznych na najbliższe 72 godziny dla obszaru Dolnego Śląska, w tym m.Wrocławia. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu na stronie air.wroclaw.pios.gov.pl udostępnia komunikaty o przekroczonych poziomach informowania oraz przekroczonych poziomach alarmowych substancji w powietrzu. Komunikaty te są udostępniane również na oficjalnej stronie miejskiej www.wroclaw.pl. W zakładce dla mieszkańca - ostrzeżenia i komunikaty. W sytuacji, gdy utrzymują się wysokie stężenia zanieczyszczeń i bieżące dane pomiarowe wyrażone w postaci indeksu jakości powietrza wskazują złą jakość powietrza w w/w komunikatach umieszczana jest informacja o możliwości negatywnego oddziaływania na zdrowie i zalecenia ograniczania przebywania na wolnym powietrzu dla ludzi starszych , chorych, małych dzieci i kobiet w ciąży oraz ograniczania aktywności fizycznej na zewnątrz.
Aplikacja Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska pt. „Jakość powietrza w Polsce” prezentuje dane bieżące o jakości powietrza z automatycznych stacji pomiarowych funkcjonujących w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ).
Ponadto na konferencji dyrektorów przedszkoli i szkół podstawowych (w roku ubiegłym) omawiana była kwestia dotycząca jakości powietrza oraz sposobu postępowania z dziećmi w placówkach oświatowych, w czasie zwiększonego zanieczyszczenia powietrza na bieżąco przesyłane są korespondencje do dyrektorów placówek oświatowych, np. wskazane zostały na konkretne rozwiązania i realizowane w mieście programy prewencyjne. Dyrektorzy zobowiązani zostali do korzystania ze stron www.wroclaw.pl lub air.wroclaw.pios.gov.pl, na których zawarte są informacje o jakości powietrza, a na podstawie aktualnych danych podejmować decyzje, dotyczące pobytu dzieci na powietrzu. Dyrektor placówki samodzielnie podejmuje decyzję w zakresie organizacji dnia i realizacji podstawy programowej w placówce.

Lokalizacja

Lokalizacja: projekt ogólnomiejski

Lokalizacja szczegółowa: Sensory można umieścić na terenie nieruchomości kontrolowanych przez władze samorządowe, m.in. na terenie 85 szkół podstawowych, 86 przedszkoli oraz ok. 90 innych placówek edukacyjnych (liceów, MDK, poradni), urzędach , placówkach ochrony zdrowia. Alternatywnie można rozważyć montaż sensorów na kluczowych przystankach komunikacji miejskiej (jest ich w mieście ok 950). Wniosek zawiera przykładowe lokalizacje reprezentujące główne rejony miasta.

Osiedle: Wrocław

Załączniki