- Głównymi celami projektu jest kształtowanie postaw tolerancji i szacunku dla innych nacji, przekonań, kultur, religii, a jednocześnie budzenie dumy z własnej historii i dziedzictwa kulturowego - akcentują realizatorzy przedsięwzięcia, w którym od 2013 roku udział wzięło 35 tys. uczniów wrocławskich szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych.
- Wrocławski projekt realizowany jest poprzez pokazanie, do czego może prowadzić brak reakcji na postawy skrajnie ksenofobiczne czy nacjonalistyczne – wyjaśniają jego koordynatorzy. - Z drugiej strony, poznanie miejsc, wydarzeń, postaci świadczących o bogatej historii Polski i regionu, to metoda budowania poczucia samoświadomości i tożsamości narodowej młodych Polaków.
Od miejsca kaźni po Kościoły Pokoju
Program projektu jest wyjątkowo różnorodny i bogaty. Np. gimnazjaliści uczestniczyli w jednodniowych wyjazdach m.in. do byłego obóz koncentracyjny Gross-Rosen (w ciągu pięciu lat przeszło przez to miejsce ok. 125 tys. więźniów) i Muzeum Jeńców w Łambinowicach, w którym obok Niemców i funkcjonariuszy formacji nazistowskich, przetrzymywani byli Ślązacy oraz więźniowie polityczni. Uczniowie poznali ewangelickie Kościoły Pokoju w Świdnicy i Jaworze (wpisane na listę zabytków UNESCO) oraz zamek Książ w Wałbrzychu. Wyjazdy są poprzedzone kompleksowymi przygotowaniami. Uczniowie podczas zajęć i warsztatów w szkole poznają historie miejsc, które odwiedzą. Zadanie nie kończy się wraz z zakończeniem ekspedycji. - Każdy wyjazd powinien być podsumowany (od krótkich refleksji po dyskusje w szkole, wypracowania, reportaże, pogadanki czy prezentacji wybranego miejsca pamięci młodszym kolegom - zakładają specjaliści z Wrocławskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli.
Zamek Książ w Wałbrzychu
Program dwudniowych wyjazdów edukacyjnych dla uczniów szkół ponadpodstawowych obejmował przede wszystkim miejsca martyrologii Polaków, Żydów oraz osób innych narodowości, w tym obozy w Auschwitz-Birkenau, Treblince, więzienie na Majdanku, ale także Muzeum Żydów Polskich POLIN i Muzeum Powstania Warszawskiego.
Różnorodny Wrocław
Natomiast uczniowie klas V szkół podstawowych mieli okazję na własne oczy przekonać się o różnorodności kultur, tradycji i religii Wrocławia, w przeszłości i dzisiaj. Część zajęć obejmowała m.in. spacer po Dzielnicy Czterech Wyznań. - Zwiedzanie tego wyjątkowego miejsca stało się czymś więcej, bo spotkaniem z przedstawicielami społeczności luterańskiej, prawosławnej, żydowskiej i katolickiej - podkreślają realizatorzy projektu. - Jest to niezwykle ważne, gdyż kluczowe w edukacji na rzecz tolerancji jest kształtowanie szacunku nie tyle do abstrakcyjnie pojętych wyznań, religii, ale do ludzi je reprezentujących i znajdujących się w realnych przestrzeniach charakterystycznych dla poszczególnych konfesji.
Kościół Pokoju w Świdnicy, fot. Andrzej Pawłowicz
Bogaty kulturowo obraz Wrocławia dopełniły spotkania w Muzułmańskim Centrum Kulturalno-Oświatowym i na Starym Cmentarzu Żydowskim przy ul. Ślężnej.
Patriotyzm i walka z ksenofobią
Projekt Edukacja w Miejscach Pamięci zainicjował w 2013 roku Rafał Dutkiewicz, ówczesny prezydent Wrocławia, po spotkaniu z prof. Ireną Lipowicz, która wtedy pełniła funkcję Rzecznika Praw Obywatelskich. Podstawowym założeniem była realizacja projektu edukacji patriotycznej z naciskiem w programie na walkę z ksenofobią.
- Po spotkaniu stwierdzono, że najskuteczniejszą formą przeciwdziałania postawom ksenofobicznym i nacjonalistycznym jest edukacja historyczna, która pokazuje, do czego tego typu przekonania i działania prowadziły w przeszłości – przypominają koordynatorzy programu. - Wzorem młodzieży izraelskiej czy francuskiej młodzi wrocławianie mieli odwiedzać miejsca szczególnie ważne dla naszej tożsamości i pamięci historycznej. Opracowanie i wdrożenie projektu związane było z pojawiającymi się także we Wrocławiu incydentami na tle rasistowskim, nacjonalistycznym.
O spodziewanych efektach napisano: To nabycie przez nauczycieli i uczniów umiejętności prowadzenia dialogu międzykulturowego, tak aby w przyszłości stali się ambasadorami tolerancji i dialogu w swoim środowisku rówieśniczym i w mieście, w którym żyją, oraz dostrzeżenie wielokulturowej historii Polski, budowanie poczucia dumy i szacunku do minionych dziejów.
Dzisiaj metodycznie nad projektem czuwa Wrocławskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli.
W 2017 r. na realizację inicjatywy przeznaczono z budżetu miasta Wrocławia 481 tys. 956 zł, rok później było to 464 tys. 498 zł. W projekcie budżetu na rok 2019 na projekt zaplanowano 700 tys. zł.
