Największe zagrożenie związane jest z tzw. niską emisją. To zanieczyszczenia pochodzące z pieców, małych kotłowni, a tych we Wrocławiu jest ok. 40 tys. Zawierają nawet 95 proc. rakotwórczego benzo[a]pirenu, którego średnioroczne stężenie (za rok 2013) we Wrocławiu wynosi 390 proc. w stosunku do standardu wyznaczonego przez Unię Europejską.
Są także źródłem pyłu zawieszonego PM 10 i PM 2,5.
Zgodnie z Oceną Jakości Powietrza na terenie Województwa Dolnośląskiego, opracowaną w kwietniu 2014r. przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu na stacjach pomiarowych przy Wybrzeżu Conrada-Korzeniowskiego oraz przy ul. Orzechowej w 2013r. przekroczony został dopuszczalny poziom 24 godz. pyłu zawieszonego PM10 odpowiednio 77 dni i 78 dni w roku – wynika z danych Dolnośląskiego Alarmu Smogowego.
– W 2014 roku kupiliśmy za 100 tysięcy złotych mobline urządzenie do pomiaru zanieczyszcznia pyłami, które oddaliśmy do dyspozycji Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska – mówi Honorata Langner-Mrozek, zastępca dyrektora Wydziału Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta Wrocławia. – To na pewno służy dokładniejszemu monitoringowi jakości powietrza w mieście.
Działaniami związanymi z ograniczeniem skutków m.in. niskiej emisji, zajmują się także radni z Komisji Komunikacji i Ochrony Środowiska.
Najpierw do pieca, później do płuc
Znaczny wpływ na skład tego, czym oddychamy, ma jakość węgla, którym pali się w piecach. To często muł i miał węglowy – tanie i najbardziej zanieczyszczone odmiany węgla.
Poza tym do pieców trafiają materiały nieprzeznaczone do palenia, odpady z gospodarstwa domowego, śmieci, stare meble.
Od października 2014 roku do lutego 2015 roku funkcjonariusze z oddziału ochrony środowiska straży miejskiej przeprowadzili blisko czterysta kontroli, podczas których sprawdzali, czym wrocławianie palą w piecach, kominkach i ogniskach.
– Mieszkańcy w swoich zgłoszeniach do nas najczęściej skarżą się na gryzący dym, zadymienie utrudniające oddychanie i ograniczające widoczność oraz spalanie śmieci na ogródkach działkowych – mówi Jarosław Janik, rzecznik prasowy wrocławskiej straży miejskiej.
Strażnicy w 50 przypadkach nałożyli mandaty karne lub skierowali wnioski o ukaranie do sądu.
Wśród najczęściej palonych odpadów są:
- podkłady kolejowe, płyty meblowe, lakierowane drewno,
- guma, plastiki, zabawki,
- styropian, worki po cemencie, ścinki papy,
- olej przepracowany z warsztatów samochodowych.
W Polsce to samorząd wojewódzki odpowiada za ochronę środowiska, a w tym jakość powietrza, możliwości samorządu lokalnego są ograniczone. Inaczej jest m.in. we Francji, gdzie odpowiedzialność za to, czym oddychają mieszkańcy, spoczywa na władzach miejskich.
We Wrocławiu są realizowane projekty wpisujące się w działania antysmogowe. Program KAWKA finansowany jest przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
– Celem projektu jest ograniczanie niskiej emisji przez likwidację pieców, małych kotłowni, termomodernizację budynków wielorodzinnych, realizację systemu dotacji do wymiany lokalnych źródeł ciepła oraz towarzyszącej jej termomodernizacji budynków wielorodzinnych – podkreśla Beata Flank, kierownik projektu.
Z programu skorzystać mogą miasta, w których występują znaczne przekroczenia dopuszczalnych i docelowych poziomów stężeń, w szczególności pyłów PM 2,5 i PM 10 oraz emisji CO2.
W 2014 roku wrocławianie złożyli 441 wniosków o udzielenie dotacji, wypłacono 278 dotacji na łączną kwotę 2 mln 873 tys. 057,43 zł. Do końca lutego 2015 roku wrocławianie złożyli 102 wnioski o dofinansowanie wymiany pieców na inne systemy ogrzewania.
Zobacz, gdzie we Wrocławiu wymieniono piece w ramach programu KAWSKA
Jaki wpływ mają przeprowadzone już prace na jakość powietrza we Wrocławiu, tego dzisiaj nikt jeszcze nie jest w stanie określić. Ograniczenie „niskiej emisji” we Wrocławiu zauważalne będzie najwcześniej za kilka lat.
W tym okresie program KAWKA nadal będzie realizowany przez Urząd Miasta Wrocławia. Fundusze nie wykorzystane w 2013 i 2014 roku zostaną przesunięte na kolejne. Do wykorzystania na wymianę pieców i termomodernizację budynków będą także pieniądze z WFOŚiGW. Na najbliższe pięć lat przeznaczono na te działania co najmniej 20 mln zł.
Jednak, jak zapowiadają urzędnicy, jeśli właściciele mieszkań złożą więcej wniosków o dofinansowanie wymiany systemu ogrzewania, który ograniczy emisję szkodliwych substancji – władze miasta postarają się o pieniądze, aby je zrealizować.