O powstanie obelisku zabiegali sami pracownicy. Zaprojektowało go też dwóch pracowników: Mieczysław Piróg i Edwarda Pełech.
– Od powstania koncepcji budowy obelisku do jego realizacji minęło 6 miesięcy. Nie wierzyłem, że to się to uda – powtarzał Bogdan Safader, jeden z inicjatorów powstania obelisku. Na jego budowę fundusze przekazali zarówno byli pracownicy, jak i sympatycy informatyki z kraju, oprócz tego dołożyli się sponsorzy. Z kolei miejscy radni na lipcowym posiedzeniu rady zgodzili się o nadanie skwerowi na Grabiszynku imienia ELWRO.
Prowadzący ceremonię wielokrotnie podkreślali, że ELWRO miało bardzo ważny wkład w historii gospodarczej Wrocławia i wpływ na rozwój informatyki i komputerów w Polsce (nazywanych maszynami cyfrowymi, gdyż określenia - komputer - jeszcze wówczas nie używano). Na obelisku można zresztą przeczytać hasło: „Polskie komputery urodziły się w ELWRO”. U stóp obelisku siedzi krasnal na liczydle, na którym jest zaszyfrowana data powstania zakładu: 1959 rok. – Cieszę sie, że w przestrzeni miasta jest miejsce, które upamiętnia ten zakład, tych którzy go tworzyli i które będzie przypominać ludziom: dzieciom, wnukom o historiii gospodarczej Wrocławia – mówił wiceprezydent Adam Grehl.
Radziecki generał im salutował
W ceremoni brał udział także pierwszy dyrektor ELWRO, Stefan Rylski i wielu innych pracowników z sentymentem wspominających czasy pracy w zakładzie. Z historią powstania pierwszych komputerów (maszyn cyfrowych) związanych jest wiele anegdot. Furorę zrobiły np. na pokazie w Moskwie w latach 60- tych. – Potrafiły wygrywać melodie, np. „Jarzębina czerwona”, a jedną z nich był marsz generalski, puszczony gdy wchodził bardzo wysoki rangą generał wojsk w ZSRR. W którymś momencie stanął przed naszymi maszynami na baczność i zasalutował – opowiadał Kazimierz Marcinkiewicz, pracownik serwisu w ELWRO z 35-letnim stażem.
ODRA 1300 i inne
Wrocławskie Zakłady Elektroniczne ELWRO powstały w 1959 r., początkowo zatrudniały kilku matematyków z Politechniki Wrocławskiej i Uniwersytetu Wrocławskiego. Powstały tam pierwsze polskie maszyny cyfrowe. Najbardziej znanymi urządzeniami powstałymi w ELWRO była seria maszyn cyfrowych ODRA, z których pierwsze powstały na początku lat 60. Po ponad dekadzie doświadczeń, powstał ODRA 1305, który był już produkowany seryjnie. we Wrocławiu ostatnie ODRY zostały wycofane z uzycia w pobliskim Hutmenie w 2007 roku, a w Lublinie – w 2010 roku.
We wrocławskim zakładzie produkowano także komputery RIAD i urządzenia elektroniczne innego typu, m.in. wykorzystywane przez wojsko.
zdjęcia Tomasz Walków
