2. panel Feminatywy Polsko-Ukraińskiej

Na drugą dyskusję w ramach festiwalu Feminatywa Polsko-Ukraińska uczestnicy przeniosą się na zielony dziedziniec Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Z panelistkami porozmawiamy o mechanizmach wymazywania kobiet z dyskursu historycznego stosowanych przez patriarchat. Zatrzymamy się nad wizerunkiem kobiety w tekstach kultury – tych dawnych i współczesnych. Pomówimy także o działaniach, które wprowadzają do szerokiej świadomości kobiecą część historii i budują współczesną politykę herstoryczną.

Szczegóły spotkania

Termin: 28 sierpnia 2021, godz. 18.00 Miejsce: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, ul. Szewska 37, Wrocław Temat spotkania: Czas herstorii. Porozmawiajmy o dziejach kobiet Wstęp: bezpłatny, obowiązują zapisy przez formularz zgłoszeniowy

Herstoria (ang. herstory) to termin, który pojawił się w języku angielskim w latach 70. XX wieku w czasie trwania drugiej fali feminizmu. Został wprowadzony jako gra słowna i analogia do słowa historia (ang. history), mając za zadanie zwrócić uwagę na brak kobiet na kartach dziejów i dominację męskiej narracji w dotychczasowych opowieściach o światowych wydarzeniach.

Herstoria to narracja historyczna, która przywraca zgubioną, wymazaną, zapomnianą lub odrzuconą perspektywę połowy ludzkości. Na szczęście o tym, że kobiety współtworzyły i nadal budują historię nie trzeba już większości z nas przekonywać. Na księgarnianych półkach co rusz pojawiają się biografie wielkich władczyń, artystek, naukowczyń, pisarek. Literatura tworzona przez kobiety bez kompleksów opanowuje najwyższe miejsca na szczytach bestsellerów. W publicznym dyskursie nastąpił zwrot od mówienia o wielkich wydarzeniach militarnych i politycznych w stronę historii życia codziennego kojarzonego jako domena kobiet.

Czy możemy już powiedzieć, że żyjemy w czasach herstorii? Czy historia ma szansę stać się wielogłosem? Podczas drugiej rozmowy Feminatywy porozmawiamy o mechanizmach wymazywania kobiet z dyskursu historycznego stosowanych przez patriarchat. Zatrzymamy się nad wizerunkiem kobiety w tekstach kultury – tych dawnych i współczesnych. Pomówimy także o działaniach, które wprowadzają do szerokiej świadomości kobiecą część historii i budują współczesną politykę herstoryczną.

Panelistki

• Tamara Hundorowa (Тамара Гундорова) UA – profesorka, doktorka nauk, członkini-korespondentka Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, kierowniczka Działu Teorii Literatury Instytutu Literatury im. Szewczenki Narodowej Akademii Nauk Ukrainy.
• Ola Hnatiuk (Оля Гнатюк) PL/UA – historyczka literatury, tłumaczka, działaczka społeczna, dr hab., profesorka Uniwersytetu Warszawskiego, członkini polskiego PEN-Clubu, wiceprezeska Ukraińskiego PEN-Clubu.
• Małgorzata Tkacz-Janik PL – doktorka nauk humanistycznych, kulturoznawczyni, feministka, społecznica, aktywistka.
• rozmowę poprowadzi: Kazimiera Szczuka PL – feministka, działaczka społeczna, historyczka literatury, uczennica profesor Marii Janion.

Tamara Hundorowa

Profesorka, doktorka nauk, członkini-korespondentka Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, kierowniczka Działu Teorii Literatury Instytutu Literatury im. Szewczenki Narodowej Akademii Nauk Ukrainy; profesorka i dziekanka Wolnego Uniwersytetu Ukraińskiego (Niemcy); Associate Fellow, Harvard Ukrainian Institute (USA); Dyrektorka wykonawczy Instytutu Krytyki. Jest członkinią Rady Narodowej Ukrainy ds. Rozwoju Nauki i Techniki oraz PEN Ukraina. Autorka wielu książek, m.in. „Femina melancholica. Стать і культура в гендерній утопії Ольги Кобилянської” (Femina melancholica. Płeć i kultura w utopii gender Olgi Kobylyanskiej), a także licznych publikacji z zakresu modernizmu, postmodernizmu, postkolonializmu i gender studies oraz historii literatury ukraińskiej.

Ola Hnatiuk

historyczka literatury, tłumaczka, działaczka społeczna, dr hab., profesorka Uniwersytetu Warszawskiego, członkini polskiego PEN-Clubu, wiceprezeska Ukraińskiego PEN-Clubu. Jej ostatnia książka Odwaga i strach była nominowana do kilku prestiżowych nagród historycznych w l. 2016–2017, w 2018 otrzymała nagrodę PEN Clubu im. Pruszyńskich. Jej wcześniejsze publikacje to m.in. Między literaturą a polityką. Eseje i intermedia, Pożegnanie z imperium. Ukraińskie dyskusje o tożsamości, Bunt pokolenia. Rozmowy z intelektualistami ukraińskimi (wraz z Bogumiłą Berdychowską). Redaktorka i tłumaczka kilkudziesięciu książek w języku polskim i ukraińskim.

Za działalność naukową i obywatelską otrzymała kilka prestiżowych nagród (Pol-Cul Foundation, 1999; Nagroda „Przeglądu Wschodniego” za 2003; Nagroda Naukowa im. Jerzego Giedroycia przyznawana przez UMCS, w roku 2004; Nagroda im. Antonowyczów za działalność naukową oraz za działalność na rzecz polsko-ukraińskiego pojednania, Waszyngton 2010; Nagroda pisma „Ji” za intelektualną odwagę, 2010; Nagroda Polskiego PEN-Clubu im. Pruszyńskich, 2018) oraz jedno odznaczenie państwowe (Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, 2012).

Małgorzata Tkacz-Janik

Dr n. hum., kulturoznawczyni, feministka, społecznica, aktywistka. Wykładowczyni akademicka, raczkująca wikipedystka, obecnie pracuje w Centrum Dziedzictwa Kultury w Katowicach jako specjalistka ds. dziedzictwa niematerialnego, jednocześnie działa w III sektorze skupiając się na edukacji herstorycznej. Dawniej, polityczka – współprzewodnicząca Zielonych (2010-2011), radna Sejmiku Śląskiego IV kadencji, w roku 2014 kandydatka niezależna na prezydenta Gliwic, dziś bezpartyjna. Pełnomocniczka Kongresu Kobiet w woj. śląskim od 2009 r., szefowa Rady Fundacji Przestrzenie Dialogu (od 2005), członkini Rady Stowarzyszenia Kongres Kobiet, Rady Honorowej Fundacji Iskierka oraz Zarządu Stowarzyszenia Szlakiem Kobiet. Pomysłodawczyni Śląskiego Szlaku Kobiet. Publikuje rzadko, sprawdza się jako mówczyni i happenerka. Matka chrzestna Śląskiej Manify (2006). Współtworzy od 3. lat Klub Książki Kobiecej działający w województwie śląskim. Wielokrotnie wyróżniona i nagrodzona za pracę na rzecz społeczeństwa obywatelskiego i edukacji regionalnej. Pełnomocniczka Kongresu Kobiet ds. obchodów Stulecia Praw Kobiet (od 2018). Liderka Czarnych Protestów i społecznej grupy działania w ramach strajku kobiet pn. Nic o Nas bez nas. Ruch kobiecy, Gliwice, Pyskowice. Mentorka, siostra, wegetarianka, matka gastronomiczna. Ma dorosłego syna Maćka i nieustannie tysiące pomysłów na to, jak promować kobiety i uczyć herstorii.

Kazimiera Szczuka

feministka, działaczka społeczna, historyczka literatury, uczennica profesor Marii Janion. Wykładała m. in. na Gender Studies Instytutu Badań Literackich PAN i w Wielokulturowym Liceum Humanistycznym im. Jacka Kuronia w Warszawie. Współzałożycielka Porozumienia Kobiet 8 marca i współorganizatorka Manif. Jako dziennikarka telewizyjna współtworzyła m. in. programy kulturalno-literackie „Pegaz”, „Dobre książki” i „Wydanie drugie poprawione”, prowadziła również teleturniej „Najsłabsze ogniwo”. Autorka licznych artykułów i esejów publikowanych na łamach „Gazety Wyborczej” i dodatku „Wysokie Obcasy”, „Zadry”, „Tekstów Drugich”, „Krytyki Politycznej” oraz książek Kopciuszek, Frankenstein i inne, Milczenie owieczek. Rzecz o aborcji i Duża książka o aborcji.