Pałac w Brzegu Dolnym to ozdoba 13-tysięcznego miasteczka. Pierwszy wybudowano pod koniec XVII stulecia dla barona Georga Abrahama von Dyhrna w stylu charakterystycznym dla śląskich rezydencji.
Ministerialny pałac według projektu Langhansa
Pałac barona Georga Abrahama von Dyhrna wybudowano go pod koniec XVII stulecia w stylu charakterystycznym dla śląskiego barokowego budownictwa rezydencjonalnego.
Po roku 1770 budowla została przekształcona i powiększona (pełniła funkcję rezydencji ministra Śląska Karla Georga von Hoyma). Autorem nowego wizerunku gmachu był Karl Gotthard Langhans (projektant wielu znanych budynków na Dolnym Śląsku oraz Bramy Brandenburskiej w Berlinie).
Pałac w Brzegu Dolnym, fot. archiwum UM Brzeg Dolny
Sto lat później, przy okazji kolejnego remontu, dobudowano narożne wieże i zmieniono elewację. Wtedy już dolnobrzeski pałac był uznawany za jedną z największych i najwspanialszych śląskich rezydencji.
W lutym 1945 r. pałac spłonął wraz z całym wyposażeniem. Odbudowa przeprowadzona w latach pięćdziesiątych XX w. zatarła dawne cechy stylowe.
Langhans odpowiadał także za wygląd sentymentalno-krajobrazowego przypałacowego parku. Powiększył obszar pierwotnie przeznaczony na park, wyznaczył kręte ścieżki pośród lasu, zaplanował długą oś wodną na wprost pałacu, a następnie pawilony ogrodowe.
Podzielił park na trzy strefy, które miały zapewniać gościom hrabiego Karla Georga von Hoyma określone doznania.
Powstała strefa zabawy ze stawami, herbaciarnią, winiarnią, salonem kąpielowym i wodotryskiem, której zwiedzanie miało dostarczać przede wszystkim rozrywki.
Strefę drugą tworzyły miejsca pracy – młyn z pracującym młynarzem oraz hodowla jedwabników.
Trzecia strefa była miejscem, w którym można było poświęcić się sprawom duchowym i religijnym. Należały do niej neogotycka kaplica, grota, pustelnia, w której mieszkał pustelnik, cmentarz żydowski oraz mauzoleum rodowe Hoymów autorstwa Friedricha Gilly’ego.
Pałac w Brzegu Dolnym, fot. archiwum UM Brzeg Dolny
Najchętniej odwiedzane miejsca w parku to stawy. Prowadzą do nich oświetlone, szutrowe alejki. Trzy stawy mają w sumie ok. 2,5 ha, są połączone strumieniem i kanałem wodnym.
Na największym – stawie Młyńskim – zbudowano cztery zielone wyspy, zamontowano też podświetlane aeratory do napowietrzania wody. Cieszą oczy zwłaszcza wieczorem, gdy rozbłyskują kolorowymi światłami. Efektowny jest biały mostek przerzucony nad kanałem łączącym staw Młyński ze stawem Owalnym.
Park jest miejscem przyjaznym do uprawiania sportu, relaksu i odpoczynku. Poprowadzono tu przyrodniczą ścieżkę edukacyjną, zamontowano plansze informacyjne i drogowskazy.
Kamień z odciskiem stopy świętej
Kaplica św. Jadwigi powstała w miejscu, gdzie od niepamiętnych czasów znajdował się kamień, na którym według legendy odpoczywała święta Jadwiga w drodze z Legnicy do klasztoru w Trzebnicy. Według podania właśnie na tym kamieniu święta odcisnęła swoją stopę.
Baron Georg Abraham von Dyhrn – właściciel miejscowości – polecił wybudować kaplicę w tym miejscu pod wezwaniem św. Jadwigi. Powstała murowana kaplica z cegły na planie ośmioboku z kopułą zwieńczoną latarnią. Uroczystego poświęcenia dokonano 29 sierpnia 1666 r.
Z czasem do pierwotnej konstrukcji dobudowano nawę. Obok postawiono małą kaplicę, nazwaną Kaplicą Tajemnicy Pańskiej, a nieopodal w eremie osadzono zakonnika, którego zadaniem było dbanie o utrzymanie budynku w dobrym stanie.
W 1858 r. hrabina Lazareff-Hoym rozpoczęła odnowę wnętrza kaplicy. Ołtarz otrzymał nową oprawę, tak że można było oglądać kamień św. Jadwigi. Po obu stronach ołtarza ustawiono nowe ławki z herbami właścicieli Brzegu Dolnego.
Rynek w Brzegu Dolnym, fot. UM Brzeg Dolny
Przez lata kaplica niszczała. Dopiero remont w latach 2007-2013 poprawił jej stan techniczny.
Z kaplicy do Rynku prowadzi aleja ze stacjami Drogi Krzyżowej. Wybudowano ją w 1734 r. przez barona Krzysztofa Ferdynanda von Glaubitz.
Rowerem nad Odrą
Na terenie Brzegu Dolnego jest kilkadziesiąt kilometrów ścieżek rowerowych oraz szlaków. Po otwarciu mostu na Odrze bardzo popularna jest ponad ośmiokilometrowa trasa, prowadząca z Brzegu Dolnego, przez most Wolności – 4 Czerwca, do miejscowości Klęka w pobliżu Miękini. To doskonały odcinek bezpiecznej drogi nie tylko dla rowerzystów, ale też dla rolkarzy i fanów nordic walking.
Przez gminę Brzeg Dolny przebiega również rowerowy „Szlak Odry”. Odnogi tego szlaku biegną w kierunku Wołowa i Obornik Śląskich, łącząc się z innymi lokalnymi trasami.
Dla miłośników przyrody
To nie koniec listy atrakcji w gminie Brzeg Dolny.
Na granicy gminy Brzeg Dolny i Obornik Śląskich – w pobliżu wsi Jodłowice – znajduje się rezerwat przyrody. To ponad dziewięciohektarowy teren, który chroni fragmenty lasu mieszanego z udziałem jodły pospolitej. Występują tu również: buk pospolity, dąb szypułkowy, grab zwyczajny oraz wprowadzone: daglezja zielona, dąb czerwony i sosna Banksa.
Przy wschodniej granicy rezerwatu leży głaz narzutowy tzw. kamień Römera. Nazwę tę nadano dla uczczenia przyrodnika Carla Ferdinanda Römera (1818-1891), profesora Uniwersytetu Wrocławskiego, zasłużonego m.in. w badaniu głazów narzutowych.
W pobliżu stoi krzyż pokutny z XIV-XVI w., postawiony w tym miejscu jako zadośćuczynienie i pokuta na miejscu zbrodni.
Most Wolności na Odrze, fot. archiwum UM Brzeg Dolny
W malowniczym Godzięcinie jest interesująca ścieżka pszczelarska i zabytkowy kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, a w Wałach ośrodek wypoczynkowy oraz przystań żeglarska z doskonałym warunkami dla wodniaków i wędkarzy.
Paweł Pirek, Burmistrz Brzegu DolnegoNa terenie gminy Brzeg Dolny znajduje się wiele pięknych, odrestaurowanych miejsc o ciekawej historii oraz zielonych zakątków, w których można ciekawie spędzić czas i wypocząć. Miejscem wyjątkowym i w mojej ocenie szczególnie urokliwym jest położony w centrum Brzegu Dolnego, zrewitalizowany zespół pałacowo–parkowy. Można w nim podziwiać ulokowany nad samą Odrą pałac von Hoymów, w którym swoją siedzibę ma Dolnobrzeski Ośrodek Kultury, ogrody pałacowe w stylu sentymentalnym oraz Park Miejski, które od lat są miejscem spotkań, rekreacji i wypoczynku mieszkańców miasta.
Zachęcam również do odwiedzenia kaplicy św. Jadwigi, która ma bardzo długą i ciekawą historię oraz neogotyckiego kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Radeczu. Wielbicielom jazdy na dwóch kółkach serdecznie polecam wyprawę ścieżkami rowerowymi, prowadzącymi po obrzeżach miasta i wzdłuż mostu Wolności – 4 Czerwca, a miłośników pływania już w lipcu zapraszam do odwiedzenia właśnie wybudowanego kompleksu odkrytych basenów.
Tekst: UG w Brzegu Dolnym
Jak dojechać?
Samochodem: wyjazd z Wrocławia drogą krajową 342 w kierunku Obornik Śląskich. W miejscowości Pęgów zjazd w lewo, w drogę krajową nr 341. Odległość 39 km, czas przejazdu ok. 50 min.
Pociągiem: wyjazd z dworca Wrocław Główny w kierunku na Zieloną Górę. Odległość 30 km, czas przejazdu 25-38 minut.
Brzeg Dolny
