„Delatorzy, donosiciele, informatorzy, osobowe źródła informacji – ludzie, zjawisko” – to tytuł konferencji IPN, która obędzie się 27 i 28 listopada we Wrocławiu, w Hotel Campanile, ul. Jagiełły 7.Wstęp jest wolny.
Jak zapowiadają organizatorzy spotkanie będzie miało charakter interdyscyplinarny.
– Celem będzie skonfrontowanie istniejących możliwości analizy zagadnienia donosicielstwa, rozumianego w szerokim kontekście kulturowym, a jednocześnie skoncentrowanym na okresie Polski „ludowej”. Dzięki temu w warstwie poznawczej konferencja odnosić się będzie zarówno do przeszłości jak i współczesności – mówi dr Jarosław Syrnyk z OBEP IPN we Wrocławiu.
W spotkaniu uczestniczyć będą nie tylko historycy reprezentujące różne nurty historiograficzne, ale także przedstawiciele innych dziedzin naukowych.
– Donosiciele nigdy nie cieszyli się w naszym kręgu kulturowym dobrą sławą. Na sposób postrzegania problemu delatorstwa szczególnie wpływa doświadczenie wyniesione z okresu komunistycznego – dodaje dr Jarosław Syrnyk.
Program konferencji „Delatorzy, donosiciele, informatorzy, osobowe źródła informacji – ludzie, zjawisko”
Czwartek, 27 listopada:
13.45: otwarcie konferencji, powitanie gości
14.00: Paweł Fiktus (Uniwersytet Wrocławski): Donoszenie, jako zjawisko prawne
14.20: dr Agnieszka Gałkowska (Krakowska Akademia im. A. Frycza–Modrzewskiego, Wydział Psychologii i Nauk o Rodzinie): Psychologiczne wymiary współpracy obywateli ze Służbą Bezpieczeństwa w ostatnich dekadach PRL
14.40: dr Zbigniew Bereszyński (badacz niezależny, Opole), Osobowe źródła informacji SB jako zjawisko historyczne, zagadnienie natury prawnej i aktualny problem społeczny. Próba analizy porównawczej różnych perspektyw badawczych.
15.00: dr hab. Robert Klementowski (IPN Wrocław, KEiAK UWr): Donos jako gatunek
15.20: dr Michał Mokrzan (KEiAK UWr): „Uprzejmie donoszę...” O kulturowym i retorycznym wymiarze delatorstwa
15.40: przerwa
16.00: dr Patryk Pleskot (IPN Warszawa): „Oferenci” jako fenomen społeczny. W jaki sposób analizować motywację obywateli PRL dobrowolnie oferujących działalność wywiadowczą obcym wywiadom?
16.20: dr Maciej Zakrzewski (IPN Kraków, Uniwersytet Papieski im. Jana Pawła II w Krakowie): Wspólnota atomów. Kolektywizacja jednostki w perspektywie totalitarnej
16.40: dr hab. Jarosław Syrnyk (IPN Wrocław, KEiAK UWr), „[…] historyk powinien zawahać się przez chwilę, zanim potraktuje raporty policyjne jako źródła cennych informacji o rzeczywistości”
17.00: dr Dariusz Iwaneczko (IPN Rzeszów; PWSW w Przemyślu): Odepchnięcie przeszłości niewygodnej w ujęciu Paula Ricoeur’a
17.20: dr Radosław Sojak (UMK), dr Daniel Wicenty (IPN Gdańsk, UG): Sędziowie własnej sprawy: nierozpoznany czynnik debaty o agenturze komunistycznych służb specjalnych. Komunikat badawczy
17.40–19.00: dyskusja
Piątek, 28 listopada:
9.00: Paweł Piotr Warot (IPN Białystok), Reakcje byłych osobowych źródeł informacji MSW na fakt ujawnienia ich agenturalnej przeszłości na przykładzie Warmii i Mazur
9.20: dr Piotr Kardela (IPN Białystok): Osobowe źródła informacji wśród dziennikarzy byłego województwa olsztyńskiego
9.40: Adam Kochajkiewicz (IPN Wrocław): „Rotmistrz” Andrzej Rzeszotarski - próba rekonstrukcji legendy
10.00: Joanna Dardzińska (IPN Wrocław): Współpraca à rebours. Przypadek Eryka Barcza
10.20: dr Monika Komaniecka (IPN Kraków): Agentura pionów techniczno-operacyjnych aparatu bezpieczeństwa jako przykład uwikłania we współpracę przypadkowych osób
10.40: Łukasz Jędrzejski (UMCS): Szeptane procesy w latach 1950-1953
11.00: przerwa
11.30: Marta Superson-Haładyj (IPN Rzeszów): Werbunek oczami pozyskiwanego – wspomnienia Leona Getza
11.50: dr hab. Krzysztof Sychowicz (IPN Białystok): Agentura aparatu bezpieczeństwa w środowisku mniejszości litewskiej
12.10: Olena Yanchuk (Akademia Ostrogska, Ukraina): Od agenta Abwehry do tajnego współpracownika Służby Bezpieczeństwa – przypadek Jana Ilnickiego
12.30: dr Barbara Techmańska (Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego): Prześladowca czy ofiara? Przypadek żydowskiego „Tłumacza”
12.50: dr Piotr Krzyżanowski (PWSZ w Gorzowie Wlkp.) Aparat przymusu Polski Ludowej wobec Cyganów – działalność operacyjna w świetle materiałów źródłowych zgromadzonych w archiwach IPN
13.10: Olga Zbrożko (Muzeum Pamięci Narodowej "Więzienie przy Łąckiego" we Lwowie, Ukraina): Ksiądz Hawryil Kostelnyk (1886-1948) i jego tragiczny los jako skutek współpracy z organami KGB. Mity i fakty historyczne
13.30: dr Witold Bobryk (Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach): Ksiądz Jan Lewiarz – dwie strony portretu
13.50: dr Renata Madziara: Duchowni z diecezji wrocławskiej Kościoła ewangelicko-augsburskiego uwikłani we współpracę z organami państwa
14.10-15.00: dyskusja
