Dwanaście historii, które opowiada Lena Kitsopoulou, burzy obraz Grecji z pocztówki, raju dla turystów. Autorka, której książkę wydało wrocławskie wydawnictwo „Greckie Klimaty”, odwiedzi Wrocław na początku grudnia z okazji Targów Dobrej Książki. Zobacz jak wygrać książkę „Nietoperze”.
Kolebka antycznej kultury, błękitne morze, cukierkowe widoki z wysp, pyszne wino, dobra kuchnia i wspaniali ludzie podobni do Greka Zorby – otwarci, optymistyczni, zadowoleni z życia, mimo przeciwności losu – takie obrazy Grecji i Greków pokutują w Europie . Nawet szalejący w Grecji kryzys, strajki, manifestacje na ulicach jakoś nie szkodzą tym stereotypom. Wierzymy, że mimo wszystko, znów uda się kolejnego lata pojechać tam na wakacje i w rytmach rebetiko cieszyć się beztroskim (greckim) życiem.
Lena Kitsopoulou bezpardonowo wyrywa czytelników z tej błogiej ignorancji. Używa mocnych, czasem wulgarnych słów, pisze ostro i bezkompromisowo. Jej Grecja z wakacyjną pocztówką ma niewiele wspólnego. Pisarka obala stereotypy, pokazuje upadek wartości, degrengoladę społeczeństwa. Nawet słynna grecka rodzina nie jest już bezpieczną przystanią. Uniwersalne wartości jak prawda, miłość, przyjaźń, altruizm przestały obowiązywać. Bohaterowie opowiadań Kitsopoulou to zwykli ludzie, ale ukrywają tajemnice, których nie chcielibyśmy poznać. Autorka nie ma jednak litości dla czytelnika, chce mu uświadomić, że nic nie jest takim, jakim się wydaje. Samotna ćpunka, oszukująca siebie, że rzuci narkotyki oddała swoje dziecko Cyganom. Panagiotios jej syn znajduje tam rodzinę i obietnicę, że gdyby jej zabrakło przygarnie go kobieta z Aten. Czy uzależniona od narkotyków Jula podoła zadaniu, potraktuje je jak szansę od życia na nowy początek? To chyba najbardziej optymistyczna historia w tym zbiorze.
Autorka opowiada o przemocy w rodzinie, od której nie jest nawet wolna rodzina popa, pokazuje inicjację młodej dziewczyny, samotnej nastolatki oddającej się starszemu od siebie koledze. Ten traktuje ją jak jednorazowy przedmiot, po wykorzystaniu nadający się wyłącznie do śmieci.
Jest też bolesna historia kobiety zakochanej w molestującym ją w dzieciństwie krewnym. Jako dorosła nie potrafi zbudować normalnej rodziny, wciąż ucieka do mieszkania pedofila. Nerwowa narracja zdradzającego męża, który nie potrafi, choć obiecał kochance, rozstać się z żoną, to gra z archetypem greckiego mężczyzny. Bohater nie ma za grosz odwagi, ale gdy decyduje się na przełomowe wyznanie okazuje się, że los z niego zakpił.
Krytyki Kitsopoulou nie przetrwa nawet stereotyp Greka kochającego bez pamięci swoje dzieci – przeczytamy o rodzicach mordujących dzieci ze strachu, ale także z miłości.
„Nietoperze” to historie o współczesnym człowieku – o tym, że zło zaczyna się niewinnie, że może mieć smak czekolady i twarz najbliższego człowieka. Lena Kitsopoulou uświadamia czytelnikowi, że grecki kryzys jest kryzysem całej Europy. Gospodarcze kłopoty ujawniają głębsze problemy, które zwykle ukrywa się lub lekceważy. Nie ma jednak od nich ucieczki, nie ma też wyzwolenia. Jesteśmy na nie skazani jak bohaterowie antycznych tragedii. Kitsopoulou mówi o tym głośno, dla niej nie ma tabu. Jej pisarstwo w Grecji jest porównywane z prozą Jelinek. W zbiorze „Nietoperze” znalazło się opowiadanie „Aqua velva” specjalnie przygotowane do polskiego wydania.
Lena Kitsopoulou (1971) jest pisarką, aktorką, reżyserką i projektantką. Ukończyła studia na wydziale Sztuki Teatralnej, jako aktorka współpracowała m.in. z greckim Teatrem Narodowym, Państwowym Teatrem Północnej Grecji oraz Teatrem Sztuki. Debiutancki zbiór opowiadań „Nietoperze” (2006) otrzymał nagrodę pisma „Czytam” w kategorii Debiut Roku 2006, a następnie doczekał się inscenizacji teatralnej w wykonaniu grupy ASIPKA. W 2009 roku do rąk czytelników trafiła sztuka M.A.R.Y.Ś.K.A (M.A.I.R.O.Υ.Λ.A., 2009), a rok później opowiadania „Bezkresne drogi”. Kitsopoulou wypowiada się też na łamach greckiej prasy, poruszając tematykę społeczną. Kontrowersje, jakie wzbudza sprawiły, że media okrzyknęły ją grecką Flannery O’Connor.
Pisarka będzie gościem na Wrocławskich Targach Dobrej Książki – w sobotę 7 grudnia o godz.13 będzie podpisywać książki na stoisku Greckich Klimatów, a o godz. 19 w Mediatece będzie mieć spotkanie autorskie.
Agnieszka Kołodyńska
„Nietoperze”, Lena Kitsopoulou, Greckie Klimaty, Wrocław 2013
