Walka na pięści jest jednym z najstarszych sportów, znanym już w starożytnej Grecji i Rzymie. Do programu antycznych igrzysk olimpijskich wprowadzono go w 688 r. p.n.e. Początkowo dłonie dla ochrony oplatano miękkimi rzemieniami, ale z czasem dyscyplina ta się brutalizowała.
Bokserzy zauważyli, że utwardzone rzemienie chronią dłonie równie skutecznie, ale robią znacznie większą krzywdę rywalowi. Walki trwały, dopóki jeden z zawodników nie mógł kontynuować pojedynku lub się nie poddał. Czasami trwało to bardzo długo, lecz pomysłowi Grecy wymyślili, że w takim wypadku zawodnicy zadają sobie po ciosie, nie mogąc się przy tym bronić. Ot, taka dogrywka, czy może raczej rzut karny.
Rozrywka lordów
Boks „ponownie narodził się” w Anglii w 1719 roku. Za pierwszego mistrza uważany był James Figg. Walczono na gołe pięści, do czasu aż jeden z rywali nie został znokautowany, bądź się nie poddał. W 1730 roku „na tronie” Figga zastąpił Jack Broughton, który przez następne 18 lat pozostawał niezwyciężony. I właśnie Broughton, wstrząśnięty śmiercią swojego rywala George’a Stevensona, opracował pierwszy zbiór zasad znany jako Broughton’s Rules. Zasady te zostały w połowie XIX wieku zastąpione przez London Prioze Ring Rules.
Nie było to jeszcze znane nam współcześnie pięściarstwo. Dopiero w 1867 r. markiz Queensberry wprowadził wymóg walki w rękawicach, a także m.in. trzyminutowe rundy z jednominutową przerwą między nimi; ustalił wielkość ringu (24x24 stopy); wprowadził zasadę, że zawodnik, który został powalony, ma 10 sekund na ponowne podjęcie walki – inaczej przegrywa. Większość przepisów markiza obowiązuje po dziś dzień.
Ring ma powierzchnię 24x24 stopy
Dłuższe walki zawodowców
Nawet wtedy, gdy na dłonie założono rękawice, walczono do nokautu lub poddania się jednego z rywali. Dopiero w 1916 r. podjęto decyzję o ograniczeniu czasu trwania zawodowych walk o mistrzostwo świata do 15 rund po trzy minuty każda, z jednominutowymi przerwami między rundami. Taki „dystans” utrzymał się do lat osiemdziesiątych, gdy postanowiono ograniczyć najdłuższe walki do 12 rund. Dziś zawodowcy (ale nie o pasy mistrza świata, gdzie zawsze dystans jest 12-rundowy) boksują: 4, 6, 8, 10 i 12 rund.
Z kolei amatorzy przez lata walczyli 3 rundy po 3 minuty. Dopiero w ostatnim 15-leciu ubiegłego wieku zmieniono te zasady na 4 rundy po 2 minuty, ale w 2009 r. wrócono do tradycji i amatorzy znów boksują w ringu trzy 3-minutowe rundy.
Nieudane eksperymenty
W zawodowstwie walki od zawsze punktowało trzech sędziów, którzy za zwycięstwo w jednej rundzie przyznają zazwyczaj zawodnikowi 10 punktów (o ile nie otrzymał ostrzeżenia lub nie był liczony). Suma punktów ze wszystkich rund daje wynik walki, oczywiście o ile ta nie zakończy się przed czasem.
Walki amatorów ocenia 5 sędziów. Do czasu igrzysk olimpijskich w Seulu w 1988 roku każdy z nich mógł maksymalnie przyznać zawodnikowi za rundę 20 punktów. Suma trzech rund dawała wynik każdego z sędziów, a wygrywał ten, którego większość uznała za zwycięzcę. W meczach ligowych dopuszczalne były też remisy.
Ale po skandalicznym werdykcie w finale wagi średniej igrzysk olimpijskich w stolicy Korei Południowej, przyznającym reprezentantowi gospodarzy wygraną nad znakomitym Amerykaninem Royem Jonesem Jr, szef światowej federacji boksu (AIBA) Anwar Chowdry wprowadził maszynki do liczenia ciosów.
Od tej pory sędziowie mieli po każdym celnym ciosie naciskać guzik czerwony lub niebieski. Arbitrzy mieli z tym ogromne problemy, bo aby cios był zaliczony trzech z pięciu sędziów musiało nacisnąć właściwy guzik w ciągu jednej sekundy. Sędziów często zawodził refleks, a czasem i wzrok.
Federacja posługiwała się maszynkami jeszcze przez kolejne 20 lat. Dopiero w bieżącym roku zmieniono zasady. Pięściarzy znów oceniać ma pięciu sędziów. Werdykt dwóch będzie losowo odrzucany, a pozostałych trzech uwzględniany do punktacji końcowej. Zniesiono także funkcjonujący przez ostatnie trzy dziesięciolecia obowiązek walczenia w kaskach. Uznano, że pięściarstwo amatorskie coraz bardziej oddala się od zawodowego, stając się sportem dla „grzecznych chłopczyków”.
Obowiązek walczenia w kaskach został zniesiony
Pieniądz robi wagę
Do czasów drugiej wojny światowej amatorzy walczyli w ośmiu kategoriach wagowych. Liczbę tę zmieniano wiele razu i teraz kategorii w boksie amatorskim jest 10: papierowa (do 49 kg), musza (do 52 kg), kogucia (do 56 kg), lekka (do 60 kg), lekkopółsrednia (do 64 kg), półśrednia (do 69 kg), średnia (do 75 kg), półciężka (do 81 kg), ciężka (do 91 kg) i superciężka (ponad 91 kg).
Zawodowcy walczą o pieniądze, nie dziwi więc, że kategorii jest znacznie więcej niż w boksie amatorskim (a i organizacji też bardzo dużo, chociaż tak naprawdę liczą się tytuły według: WBA, WBC, WBO i IBF). Kategorii wagowych jest więc aż 17.
Cios mniejszą rękawicą bardziej boli
Rękawice bokserskie możemy podzielić na kilka rodzajów – do walk, do sparingów, przyrządowe. Materiał, z którego mogą być wykonane rękawice, jakimi walczy się w ringu, to skóra (bydlęca lub kozia) lub syntetyki (polimery winylowe, nylon). Wnętrze rękawic wypełnia wyściółka (poliuretan, włosie końskie, bawełna). Musi ona stanowić minimum 50% całej masy rękawic. Nie może także się przemieszczać ani zmieniać kształtów.
Cios mniejszą rękawicą boli bardziej
Wiązania można podzielić na dwa rodzaje – klasyczne, sznurowane, zazwyczaj stosowane w profesjonalnych walkach oraz rzepy, częściej spotykane podczas treningów ze względu na szybki czas zakładania i ściągania. Waga rękawic bokserskich podawana jest w OZ (uncjach)
