Wypowiedz wojnę azbestowi

Druki Deklaracji i wymaganych załączników są dostępne na stronach internetowych Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia bip.um.wroc.pl oraz w siedzibie Wydziału Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miejskiego Wrocławia przy ul. W. Bogusławskiego 8, 10. Deklaracje należy przesłać na adres: Wydział Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miejskiego Wrocławia, ul. W. Bogusławskiego 8, 10, 50-031 Wrocław lub składać bezpośrednio w sekretariacie Wydziału: ul. W. Bogusławskiego 8, 10, pokój 403.

Z czym walczymy

Azbest jest obecnie zaliczany do dziesięciu najgroźniejszych zanieczyszczeń. To inaczej nazwa włóknistych minerałów krzemianowych, które występują naturalnie w przyrodzie i które charakteryzują się dużą wytrzymałością na rozciąganie, są elastyczne, a także odporne na działanie wysokich temperatur. Jego temperatura topienia wynosi 1100 – 1500 stopni Celsjusza. Azbest był powszechnie używany do wyrobu bardzo wielu materiałów.. Złoża azbestu występują niemal na całym świecie, a towarzyszy nam on od niemal 4,5 tysiąca lat. Prawdziwa fascynacja tym minerałem przypada na XV wiek, kiedy to służył do wyrobu knotów do świec, papieru, sztucznej skóry, a nawet płaszczy żołnierzy. W czasach nam współczesnych azbest wykorzystywano głównie w budownictwie (jako płyty i wykładziny), służył do produkcji izolacji cieplnych i ognioodpornych, ścian osłonowych, uszczelnień. Był składnikiem pokryć dachowych, rur ciśnieniowych, klocków hamulcowych, płyt elewacyjnych i osłon balkonowych, a także wyrobów tekstylnych, jak sznury, maty i koce. W latach 60-tych azbest zyskał popularność przy budowie domów, głównie w celach ochronnych przed pożarem. 

Wydział Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miejskiego Wrocławia pierwszy raz przeprowadził inwentaryzację wyrobów zawierających azbest w 2010 roku. Okazało się wówczas, że w mieście znajduje się 2,17 tys. ton wyrobów azbestowych. W 2014 roku wykonano spis wyrobów z natury. Na terenie 668 nieruchomości zinwentaryzowano ok. 1,96 tys. ton wyrobów z azbestem. Niemal połowę wszystkich wyrobów stanowią płyty azbestowo-cementowe wykorzystywane jako pokrycia dachowe, materiały elewacyjne i osłony balkonowe. Dużą grupę stanowią też rury i złącza azbestowo-cementowe.

Dlaczego walczymy

W 1997 roku zakazano stosowania azbestu. Badania doświadczalne oraz epidemiologiczne jednoznacznie wykazują, że azbest jest niebezpieczny dla zdrowia i życia. Pod wpływem czynników atmosferycznych wyroby azbestowe ulegają niszczeniu, co prowadzi do przedostawania się włókien azbestowych do atmosfery. Zagrożeniem dla człowieka jest pył azbestowy, który dostaje się do organizmu przez drogi oddechowe. Choroby spowodowane tym minerałem nie pojawiają się jednak od razu, ale dopiero po 20, a nawet 30 latach. Wdychanie azbestu może stać się przyczyną chorób układu oddechowego i krwionośnego, m.in.:

• pylicy azbestowej
• chorób opłucnej lub osierdzia
• nowotworów złośliwych: raka płuc, raka oskrzeli, międzybłonniaka opłucnej lub otrzewnej
• przewlekłego zapalenia oskrzeli

Na występowanie i rodzaj zachorowania wpływa rodzaj azbestu, wymiary tworzących go włókien i ich stężenie oraz czas trwania narażenia. Ryzyko zachorowania jest większe dla osób palących papierosy.

Pył azbestu obecny w powietrzu jest niewidoczny. Jego występowanie mogą potwierdzić tylko badania przeprowadzone są przez specjalistyczne laboratoria. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń pyłów zawierających azbest wynoszą:

• pył całkowity – 0,5 mg/m³
• włókna respirabilne – 0,1 wł/cm³

Charakterystyczną cechą azbestu jest to, że dostając się do organizmu nie może się już z niego wydostać. Jeśli dojdzie do jego zakotwiczenia w miąższu opłucnym, pozostaje już w nas do końca życia.

Jak walczymy

Od 2002 roku realizowany jest w Polsce program mający na celu usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest. Obecnie obowiązuje „Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032”. Do końca 2032 roku wszystkie wyroby zawierające azbest mają zostać usunięte z użytkowanych budynków, instalacji lub urządzeń. Demontażu elementów izolacyjnych i budowlanych zawierających ten niebezpieczny surowiec mogą dokonać tylko uprawnione osoby i firmy. Prace związane z usuwaniem wyrobów zawierających azbest należy prowadzić w sposób uniemożliwiający emisję włókien azbestu do środowiska, a po ich zakończeniu wykonawca ma obowiązek złożenia właścicielowi obiektu oświadczenia o prawidłowości wykonania prac oraz o czyszczeniu terenu z pyłu azbestowego. Takie oświadczenie należy przechowywać przez co najmniej 5 lat. Odpady azbestowe są następnie unieszkodliwiane na specjalistycznych składowiskach. Wykaz firm, które zajmują się usuwaniem wyrobów zawierających azbest, jest dostępny na stronie internetowej Bazy Azbestowej – www.bazaazbestowa.gov.pl

Właściciele, zarządcy lub użytkownicy miejsc, w których był lub nadal jest wykorzystywany azbest, posiadają określone obowiązki:

1. Wykonanie inwentaryzacji zastosowanych wyrobów zawierających azbest, poprzez sporządzenie spisu z natury.
2. Wynik inwentaryzacji przedstawia się w Informacji o wyrobach zawierających azbest przedkładanej corocznie właściwym organom.
3. Przeprowadzenie kontroli okresowej stanu wyrobów zawierających azbest. Z kontroli sporządza się Ocenę stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest. Ocena pozwala określić stopień pilności usuwania wyrobów azbestowych:
• stopień pilności I – wymagane pilne usunięcie lub zabezpieczenie
• stopień pilności II – wymagana ponowna ocena w terminie do 1 roku
• stopień pilności III – wymagana ponowna ocena w terminie do 5 lat
4. Przechowywanie Oceny wraz z dokumentacją miejsca zawierającego azbest, obiektu, urządzenia budowlanego, instalacji przemysłowej lub dołączenie Oceny do książki obiektu budowlanego.
5. Usunięcie wyrobów zawierających azbest, zakwalifikowanych zgodnie z Oceną do wymiany na skutek nadmiernego zużycia lub uszkodzenia lub ich zabezpieczenie.
6. Przed rozpoczęciem prac polegających za zabezpieczeniu lub usuwaniu wyrobów zawierających azbest, zgłoszenie tych prac do Wydziału Architektury i Budownictwa Urzędu Miejskiego we Wrocławiu.

Co więcej, w każdym pomieszczeniu, w którym jeszcze znajdują się instalacje lub urządzenia zawierające azbest, musi być sporządzany coroczny plan kontroli jakości powietrza obejmującej pomiary stężenia pyłów zawierających azbest.

Dofinansowanie

Koszt usunięcia wyrobów zawierających azbest z budynków ponosi właściciel obiektu. Można jednak otrzymać wsparcie finansowe na prace związane z demontażem, transportem i unieszkodliwieniem azbestu. We Wrocławiu istnieją dwie możliwości takiego dofinansowania:

1. „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu miasta Wrocławia”. Program realizowany jest od 2012 roku. Zasady realizacji tego programu są określone przez Zarządzenie Nr 4536/12 Prezydenta Wrocławia z dnia 15 maja 2012r. w sprawie określenia zasad i warunków realizacji Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu miasta Wrocławia. Realizacja programu nie obejmuje kosztów związanych z zastąpieniem wyrobów zawierających azbest wyrobami bezazbestowymi. Nie obejmuje również refinansowania wydatków związanych z usuwaniem azbestu poniesionych wcześniej przez użytkowników wyrobów zawierających azbest. W ramach programu można uzyskać do 100% dofinansowania na zadanie obejmujące demontaż wyrobów oraz transport i unieszkodliwienie na składowisku odpadów azbestowych.
2. Kredyty ze środków Banku Ochrony Środowiska S.A. z dopłatami WFOŚiGW do oprocentowania na eliminację odpadów azbestowych z obiektów budowlanych i tymczasowych obiektów budowlanych oraz kredyty EKOodnowa dla firm ze środków banku KfW (szczegółowe informacje na stronie internetowej www.bosbank.pl).