Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
Kiedy wypadnie Wielkanoc w 2024?
Wielkanoc jest świętem ruchomym co oznacza, że co roku wypada w innym terminie na przełomie marca i kwietnia. W 2024 roku Święta Wielkanocne wypadają 31 marca (Niedziela Wielkanocna) i 1 kwietnia (Poniedziałek Wielkanocny). Uroczystość znana jest także jako Zmartwychwstanie Pańskie. Nazwa ta oznacza wskrzeszanie zmarłych, przywracanie ich do życia.
Święta Wielkanocne upamiętniają misterium paschalne Chrystusa: jego mękę, śmierć i zmartwychwstanie. Uroczystość Wielkiej Nocy ma również symboliczny charakter. Zmartwychwstanie jest początkiem nowego życia, ma nieść nadzieję i wiarę w odrodzenie.
Dlaczego Wielkanoc to najważniejsze święto chrześcijan?
Wielkanoc to najważniejsze święta chrześcijańskie w całym roku liturgicznym. Męczeńska śmierć na krzyżu i wreszcie zmartwychwstanie Jezusa jest dla chrześcijan symbolem zwycięstwa dobra nad złem. Chrystus pokonał śmierć, przynosząc zbawienie wierzącym. W ten sposób dokonała się obietnica o przyjściu na świat Mesjasza, który miał zbawić cały lud.
Co znaczy słowo Pascha?
Słowo „pascha” pochodzi od hebrajskiego słowa „pesach”, które znaczy „przejście”. W czasach, gdy żył Jezus Żydzi przybywali do Jerozolimy, aby złożyć ofiarę z baranka, który następnie był spożywany. Za sprawą baranka domy były naznaczone krwią. Dzięki temu domy te były chronione przez Boga i omijane przez anioła śmierci. Od słowa pascha pochodzi nazwa Święto Paschy, czyli najważniejsze żydowskie święto.
Pascha to także tradycyjna potrawa wielkanocna. Przygotowuje się ją z twarogu, śmietany i jajek. Ciasto ma kształt stożka, aby w ten sposób symbolizować grobowiec w którym zostało złożone ciało Jezusa. Pascha pochodzi z terenów północno-rosyjskich i największą popularnością cieszy się na wschodzie Polski.
Kiedy najwcześniej może być Wielkanoc?
Święta Wielkanocne mają różne daty i nie jest możliwe, aby w następnych latach wypadły dokładnie w te same dni. Według apostołów: Marka, Mateusza i Łukasza, ukrzyżowanie Jezusa miało miejsce dokładnie dzień po święcie Paschy, które odbywa się dzień przed pełnią księżyca (po wiosennej równonocy). Dlatego zgodnie z decyzją soboru nicejskiego w IV wieku n.e. Wielkanoc przypada w pierwszą niedzielę po wiosennej pełni księżyca. Oznacza to, że termin świąt nie może wypaść wcześniej niż 22 marca i nie później niż 25 kwietnia.
Co ciekawe, od tego, kiedy dokładnie wypada Wielkanoc zależy termin innych świąt, takich jak:
- Środa popielcowa, która rozpoczyna okres Wielkiego Postu,
- Wielki Post, który trwa 40 dni
- Triduum Paschalne
- Wniebowstąpienie
- Zesłanie Ducha Świętego
- Boże Ciało
Kiedy przypada Wielkanoc w 2025?
Do Świąt Wielkanocnych 2025 pozostało jeszcze ponad dwa lata. Dokładnie wypadają one 20 kwietnia (Niedziela Wielkanocna) i 21 kwietnia (Poniedziałek Wielkanocny).
Co będzie czynne w Wielkanoc?
Wielkanoc to czas dla rodziny i bliskich, jednak prócz wspólnego biesiadowania można także spędzać czas aktywnie. W okresie świątecznym we Wrocławiu można wybrać się do Zoo i Afrykarium, udać się do Punktu Widokowego Sky Tower oraz podziwiać naturę w Ogrodzie Botanicznym i Japońskim. Poniżej znajdują się szczegółowe informacje dotyczące miejsc w które można udać się w święta.
Wielkanocne zwyczaje
Wielkanoc to najstarsza uroczystość chrześcijańska z którą wiążą się wiele obrzędów i zwyczajów. Choć w Polsce Święta Wielkanocne są obchodzone od X wieku to wciąż pochodzenie wielu terminów i zwyczajów związanych ze Zmartwychwstaniem Pańskim jest niejasnych.
Środa Popielcowa
Środa Popielcowa, czyli potocznie Popielec rozpoczyna 40 dniowy okres Wielkiego Postu. Dla chrześcijan jest to czas pokuty i zadośćuczynienia za popełnione grzechy. Zgodnie z Kodeksem Prawa Kanonicznego, wierni należący do Kościoła Katolickiego są zobowiązani do przestrzegania postu ścisłego. Oznacza to wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, zjedzeniu jednego posiłku do syta i dwóch niepełnych posiłków. Post ścisły dotyczy osób od 18. do 60. roku życia za wyjątkiem chorych. Post od pokarmów mięsnych obowiązuje także dzieci powyżej 14 lat.
Środa Popielcowa nie należy do świąt nakazanych, dlatego nieobecność w kościele w tym dniu nie jest grzechem, jednak kościół zachęca do uczestniczenia w Mszy Świętej w trakcie której następuje posypanie głowy popiołem. Symbol ten ma przypominać wiernym o konieczności pokuty oraz przygotowaniu do świąt Wielkiej Nocy.
Wielki Post
Wielki Post to okres 40 dni (nie licząc niedziel) do Świąt Wielkanocnych. Liczba ta ma wymiar symboliczny, ponieważ zgodnie z przekazem biblijnym dokładnie 40 dni trwał post Jezusa na pustyni. Co ciekawe, post ścisły obowiązuje jedynie dwa dni w roku: w środę popielcową i Wielki Piątek.
Niedziela Palmowa
Niedziela Palmowa zawsze wypada dokładnie tydzień przed Wielkanocą. Z racji, że są to święta ruchome, także Niedziela Palmowa nie ma stałej daty. Co ciekawe, zwyczaj obchodzenia Niedzieli Palmowej ma swoje początki jeszcze w średniowieczu a święto zostało ustanowione na pamiątkę przybycia Jezusa do Jerozolimy. Tego dnia do Kościołów Katolickich w całej Polsce zanosi się palmy, które symbolizują odrodzenie, czyli początek nowego życia. Poświęcone przez kapłana palmy mają chronić przed nieszczęściem. Kiedyś wierzono także, że palmy chronią przed burzą, a połykanie bazi może uchronić przed bólem i chorobami.
Wielki Tydzień
Wielki Tydzień to ostatni tydzień przed Wielkanocą. Rozpoczyna się zawsze w Niedzielę Palmową a kończy w nieszpory Wielkie Niedzieli. Jego najważniejszą część stanowi Triduum Paschalne, czyli Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielka Sobota. Słowo „wielki” ma podkreślać ważność tego tygodnia dla całego roku liturgicznego.
Okres Wielkiego Tygodnia upamiętnia ostatnie dni życia Jezusa. Dla wyznawców religii chrześcijańskiej jest to czas zadumy i wyciszenia. Wielki Tydzień pojawił się w tradycji chrześcijańskiej w IV wieku n.e. Wielki Poniedziałek, Wtorek i Środa to czas pojednania i przebaczenia.
Święte Triduum Paschalne
Triduum Paschalne to trzy ostatnie dni Wielkiego Tygodnia czyli Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielka Sobota. Rozpoczyna się wieczorną mszą Wieczerzy Pańskiej w czwartek a kończy się nieszporami w Niedzielę Wielkanocną. Istotą tego wydarzenia jest celebracja męki, śmierci i Zmartwychwstania Jezusa.
Wielki Czwartek
W Wielki Czwartek w kościele katolickim wspominamy Ostatnią Wieczerzę, czyli ostatnią kolację spożywaną przez Jezusa oraz jego dwunastu apostołów, którym obywa nogi. Chrystus wygłosił przed uczniami przemówienie, przepowiadając zdradę Judasza oraz swoją męczeńską śmierć. Wtedy także ustanawia Eucharystię oraz sakrament kapłaństwa. Na pamiątkę tamtych wydarzeń w Wielki Czwartek papież obywa nogi dwunastu biedakom.
Wielki Piątek
Wielki Piątek to dzień męki i ukrzyżowania Chrystusa i zarazem jeden z najważniejszych dni w Kościele Katolickim. Dla chrześcijan to czas zadumy, smutku, ale i nadziei, bo w śmierć Chrystusa wpisana jest obietnica zbawienia. Wielki Piątek to jedyny dzień w całym roku liturgicznym, kiedy w kościele nie odprawiane są mszę święte. Zamiast Liturgii świętej w kościołach odbywa się Droga Krzyżowa.
Post ścisły w Wielki Piątek. Co można jeść?
W Wielki Piątek obowiązuje post ścisły, czyli zakaz spożywania pokarmów mięsnych i wyrobów mięsnych. Można za to jeść wszystkie produkty odzwierzęce, takie jak jajka czy nabiał. W Wielki Piątek, podobnie jak przez cały okres wielkiego postu można spożywać ryby i owoce morza.
Post ścisły oznacza także, że można zjeść tylko jeden syty posiłek w ciągu dnia, oraz dwa posiłki niepełne.
Kogo nie obowiązuje post ścisły w Wielki Piątek?
Wielki Piątek to w religii chrześcijańskiej drugi dzień Triduum Paschalnego. Tego dnia obowiązuje w całym kościele katolickim wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych i post ścisły. Nie wszystkich wiernych obowiązują te zasady. Obowiązek ten dotyczy wiernych od 18. do 60. roku życia.
Kto jest zwolniony z postu w Wielki Piątek? Wszystkie osoby poniżej 18. roku życia i powyżej 60. roku życia, a także przewlekle chorzy oraz osób, które ze względów zdrowotnych nie mogą pościć.
Czego nie powinno się robić w Wielki Piątek?
Prócz wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych i postu ścisłego, są także inne zasady, których wierni powinni przestrzegać tego dnia. W Wielki Piątek obowiązuje również zakaz zabawy i uczestniczenia w imprezach. Ze względu na pamiątkę Męki Pańskiej, dla wiernych kościoła katolickiego jest to dzień zadumy i powagi.
Wielka Sobota
Wielka Sobota to dzień, gdy Jezus spoczywa w grobie, po którym następuje Zmartwychwstanie. Od rana we wszystkich kościołach odbywa się adoracja Najświętszego Sakramentu. W tym dniu święcone są pokarmy przynoszone w przyozdobionych specjalnie na tę okazję koszyczkach.
Co włożyć do koszyczka wielkanocnego?
Zgodnie z tradycją w koszyczku wielkanocnym powinny znajdować się:
- jajka
- chleb
- sól
- wędlina
- ser
- chrzan
- babka wielkanocna
- baranek
Jajka symbolizują narodziny, chleb jest symbolem życia, sól symbolizuje nieśmiertelność. Wędlina oznacza dobrobyt i dostatek, ser symbolizuje przyjaźń człowieka z naturą a chrzan jest symbolem pokonania goryczy męki Jezusa. Babka wielkanocna symbolizuje doskonałość. Ze Świętami Wielkanocnymi kojarzy się baranek, który jest symbolem Baranka Bożego, złożonego jako ofiarę za ludzkie grzechy.
Śniadanie wielkanocne
Dla chrześcijan śniadanie wielkanocne to najważniejszy posiłek w ciągu całego roku. Spożywa się je aby upamiętnić wspólne śniadanie Jezusa z apostołami, które miało miejsce już po zmartwychwstaniu.
Zgodnie z tradycją śniadanie wielkanocne zaczyna się od zjedzenia święconki, a więc wszystkich przysmaków, które znalazły się w koszyczku. Głównym składnikiem śniadania wielkanocnego są jajka, które podawane są w różnej postaci (zarówno na twardo, na miękko czy faszerowane). Na stole nie może zabraknąć także chleba, wędlin czy chrzanu. W wielu domach podczas świątecznego śniadania obowiązkowo podawany jest żur z jajkiem i białą kiełbasą. Na stole powinny znaleźć się także babki wielkanocne czy mazurki.
O której powinno się jeść śniadanie wielkanocne?
Śniadanie wielkanocne jest spożywane rano. Nie ma ściśle określonej godziny, jednak w większości domów posiłek jest spożywany po powrocie z Mszy Świętej.
Lany Poniedziałek, czyli Śmigus-dyngus
Lany Poniedziałek, inaczej nazywany Śmigus-dyngus obchodzony jest w drugi dzień Świąt Wielkanocnych. Jak sama nazwa wskazuje tego dnia oblewamy się wodą. Zwyczaj ten pochodzi z czasów słowiańskich i początkowo nie miał nic wspólnego ze Świętami Wielkiej Nocy a było wyrażeniem radości z powodu nadejścia wiosny. Dopiero z czasem zwyczaj ten został przyjęty przez Chrześcijan, którzy obchodzą Śmigus-dyngus zawsze w drugi dzień Świąt Wielkanocnych.
Zwyczaje wielkanocne w innych krajach
W Hiszpanii podobnie jak w Polsce Wielkanoc jest najważniejszym świętem w roku. W całym kraju odbywają się widowiska pasyjne, ale ważniejsze od Zmartwychwstania jest Męka Pańska. Zasadniczą różnicę między polskimi a hiszpańskimi zwyczajami wielkanocnymi są potrawy świąteczne. Hiszpanie przygotowują na tę okazję ciasto drożdżowe z czekoladowym jajkiem. Dużą popularnością cieszy się także potrawka z cieciorki.
We Włoszech zamiast wielkanocnego śniadania jest świąteczny obiad w gronie rodziny. Na stołach królują dania z baraniny i jagnięciny. Bardzo popularna jest Colomba di Pasqua czyli ciasto drożdżowe przygotowywane specjalnie na święta.
W Austrii z okazji Wielkanocy piecze się ciasteczka anyżowe i przygotowuje naleśniki. W Niemczech najważniejszym symbolem jest wielkanocny zając, który przynosi prezenty.
Co ugotować na Wielkanoc?
W Polsce Wielkanoc kojarzy się z suto zastawionym stołem na którym nie może zabraknąć jajek, mięs i ciast. Najważniejszym posiłkiem w czasie świąt jest śniadanie wielkanocne, gdzie obowiązkowo musi znaleźć się żurek, biała kiełbasa, wędzona szynka, ćwikła z chrzanem oraz święconka. Sprawdź przepisy na potrawy wielkanocne.
Sałatka jarzynowa - przepis
Wśród sałatek na Wielkanoc najpopularniejsza jest sałatka jarzynowa, która króluje w polskich domach od lat. Do jej przygotowania potrzebne są:
- 4 jajka
- 2 marchewki
- 1 pietruszka
- 3 ogórki kiszone
- 1 jabłko
- mała cebula
- zielony groszek
- 1 duża łyżka majonezu
- 1 łyżeczka musztardy
- pieprz
- sól
Sposób przygotowania:
- Jajka, pietruszkę i marchew gotujemy i obieramy.
- Cebulę, ogórki i jabłka kroimy w kosteczkę.
- Dodajemy pokrojone na drobno jajka, marchew i pietruszkę.
- Wsypujemy odsączony groszek.
- Całość należy doprawić solą i pieprzem i dodać majonez.
Gotowe!
Barszcz wielkanocny
Barszcz biały jest obok żurku najpopularniejszą potrawą serwowaną podczas świąt wielkanocnych. Jego przygotowanie nie powinno nikomu sprawić problemu, jednak należy pamiętać, aby trzymać się przepisu.
Barszcz biały - składniki (dla ok. 4 osób):
- 500 ml zakwasu
- 2 jajka
- 300 g kiełbasy
- 250 g wędzonego boczku
- 1 cebula
- 3 ząbki czosnku
- 30 g mąki
- 150 ml śmietany 30%
- 80 g tartego chrzanu
- przyprawy: sól, pieprz, majeranek, ziele angielskie, liście laurowe
Jak ugotować barszcz wielkanocny?
- Cebulę (w łupinie) należy opiec na palniku. Do garnka wlewamy ok. 2 litry wody, wkładamy opieczoną cebulę, dodajemy kiełbasę, boczek i czosnek. Gdy woda się zagotuje dodajemy przyprawy: sól, pieprz, ziele angielskie i liście laurowe.
- Gdy mięso będzie obgotowane (po około 15 minutach od zagotowania wody) wyjmujemy z garnka kiełbasę i boczek a następnie kroimy w plastry lub w kostkę.
- Zakwas wlewamy do barszczu i gotujemy przez około 10 minut.
- Gotujemy jajka na twardo. Po ugotowaniu wyjmujemy żółtka a białko kroimy w kostkę.
- Żółtka należy utrzeć razem ze śmietaną i mąką. Następnie dodajemy wywar (ok. 50 ml). Mieszamy, dodajemy do zupy i znowu mieszamy. Całość gotujemy jeszcze 5 minut.
- Na koniec barszcz doprawiamy solą, pieprzem i chrzanem. Dodajemy pokrojone białko, doprawiamy majerankiem.
Gotowe!
Ciasta na Wielkanoc
W Wielkanoc na polskich stołach królują babki i mazurki przygotowywane w najróżniejszych wersjach. Popularnością cieszą się babki cytrynowe, kokosowe, karmelowe i drożdżowe. Wśród mazurków na uwagę zasługują te wykonane z ciasta marcepanowego czy mazurek kajmakowy.
Wśród wielkanocnych ciast, które powinny znaleźć się na świątecznym stole są:
- mazurek wielkanocny
- babka
- sernik
- wielkanocne babeczki
- makowiec
Życzenia wielkanocne
Wielkanoc to czas odpoczynku i obcowania w gronie najbliższych. Z okazji składamy sobie życzenia wielkanocne, aby podkreślić swój szacunek i pamięć o innych. Życzenia można złożyć osobiście albo telefonicznie. Dużym zainteresowaniem cieszą się także kartki z życzeniami na Wielkanoc. Jakie mogą być życzenia na Wielkanoc? Najważniejsze, aby płynęły prosto z serca. Najczęściej życzy się zdrowia, spokoju i wesołych świąt, spędzonych w gronie rodzinnym.