Spektakl: Płacz. Iluzje (morze łez 4)

Das Weinen (Das Wähnen) to bynajmniej nie wieczór poświęcony Dieterowi Rothowi. Nie ma tu ani śladu biografii czy anegdot, ani też żadnych odniesień do przypadkowych spotkań Christopha Marthalera i Dietera Rotha w Bazylei, które miały miejsce w latach 90. XX w. Ani słowa o tym, że Marthaler dostał Płacz.

Iluzje, tom 2A (morze łez 4) od Rotha w prezencie i przez wiele lat woził tę książkę ze sobą z miasta do miasta. Nie należy też kojarzyć scenografii produkcji Marthalera z dziełami Rotha z dziedziny sztuk wizualnych.

Nic z tych rzeczy. Spektakl Marthalera Das Weinen (Das Wähnen) zgłębia język Dietera Rotha. Zadaje pytanie, jak ten język może zostać wypowiedziany na głos. I kiedy. I przez kogo. I w jakich okolicznościach. Sam Roth określił kiedyś swoją książkę Płacz. Iluzje, tom 2A (morze łez 4) jako »tekst przemowy«, co nie jest zaskakujące, gdyż pojawia się tu nieskończona liczba mówców. Niejednokrotnie tylko na krótką chwilę, a czasem tylko, by wypowiedzieć jedno zdanie. Mówcy przyjmują często imiona postaci, jak w tym przykładzie:

• Ktokolwiek
• Jaja
• Hindberg
• RYBA
• Wejdźjednak
• Kręcimisięwgłowie 1 i Kręcimisięwgłowie 2

W książce Rotha pojawiają się również chóry (A+B+ C+D+E+F+G+H), a także kurtyny, hełmy, lody i świnie o imieniu Bob. Jak zareagować na takie wytyczne? Czy należy przygotować 450 kostiumów i przynajmniej tyle samo zmian scenografii? Christoph Marthaler zdecydował, że nie. Jego produkcja Das Weinen (Das Wähnen) osadzona została w (mniej lub bardziej) zwyczajnym świecie, gdzie rozpacz i nadzieja egzystują tak blisko siebie, że tworzą nieomal jedną istotę, coś w rodzaju »rozpaczonadziei«. Czy da się coś takiego przedstawić? Dieter Roth mógłby odpowiedzieć na to pytanie następująco: „Gdy tylko coś przedstawisz, natychmiast znika ono w przedstawieniu. Uniwersalnym symbolem przedstawienia jest magiczna czapka niewidka”.